Ministrligi

«İnsan qálbine jol, eń aldın, tálim tárbiyadan baslanadı. Dúnya 
imaratları ishinde eń ullısı-mektep bolsa, kásiplerdiń ishinde eń 
ullısı -oqıtıwshılıq hám ustazlıq dep sıpatlaydı. Mámleketimizde 
ámelge asırılıp atırǵan bilimlendiriw ózgerislerdin tabıs kóp 
tárepleme oqıtıwshı miynet iskerliginiń insanıy qádiriyalarǵa 
jónelisine baylanıslı. Bul keń kompleksli hám salmaqlı faktorlar 
tiykarında oqıtıwshınıń bir ómir dawamında pútkil ómiri dawamında 
ámelge asırılatuǵın kóp qırlı pedagogikalıq iskerligi jámlesken. 
Oqıtıwshı óziniń qızǵın miynet iskerligi hám kásiplik sheberligi 
menen ulıwma insanıy qádiriyatlarǵa qansha bay ekenligin tálim-
tárbiya procesinde bayan etiledi. Oqıtıwshı pedagogikalıq 
sheberligin óziniń hadal miyneti menen jetistirip beredi. Usı miynet 
154

---

nátiyjesinde kámillik dárejesinde kamalǵa keliw lazım, bunıń ushın 
ruwxıylıq hám qádiriyatlar rawajlanıwı, insan keń mánidegi ruwxıy 
shaxsqa aylanıw kerek. Oqıtıwshı miynetiniń nátiyjesinde nawqıran 
insan joqarı mánawiyattı jaratadı hám rawajlandıradı, ulıwma 
insanıylık qádiriyatlardı asıraydı. Onıń oqıwshılar jámááti menen 
alıp baratuǵın tálim-tárbiyalıq iskerligine barlıq jemisleri, usı 
qádiriyatlar sebepshi. Oqıtıwshı óz miynet iskerliginiń bezeytuǵın 
tómendegi qádiriyatlar sistemasın úziliksiz iyelep barıwı zárúr: 
Oqıtıwshınıń bilimi, iskerlik sheberligi bárkamal áwladtı 
tárbiyalawda, olarda belsendilik, belsendilik, isbilermenlik, 
dóretiwshilik, isbilermenlik qábiletlerin hám ruwxıy sanasın 
qáliplestiriwge qaratılǵan. Jámiyettegi global ózgerisler, texnikalıq 
hám texnologiyalıq rawajlanıw, dúnyalıq pánlerdegi ózgerisler hám 
jańalıqlar onıń nátiyjeli (sharafli) miynetine tásir etedi. Bunıń ushın 
dóretiwshilik talap etiledi. Dóretiwshilik bolsa, tek qızǵın miynet 
sebepli payda bolatuǵın xızmet forması. Oqıtıwshı: 
– miynet súygishlik qádiriyatlarınıń áhmiyeti (mazmunın) aqılıy 
hám fizikalıq miynetke dóretiwshilik qatnas sıpatında ańlawı; 
– ańlı hám hadal miyneti menen, jámiyettiń sociallıq hám 
ekonomikalıq, finanslıq hám ruwxıylıq rawajlanıwına tásir etedi; 
– óz miyneti nátiyjelerinen maqtana alıwı; 
– oqıwshılarǵa tálim-tárbiya beriwde jámiyet aldındaǵı 
juwapkershiligin seze alıwı lazım.
Mámleketimizde «kadrlardı oqıtıw hám tárbiyalaw milliy 
tikleniw principleri hám ǵárezsizlik jemisleri, xalıqtıń bay milliy, 
ruwxıy hám intellektual qábileti hám insaniyatlıq qádiriyatlarına 
tayanǵan, insanıylıqqa baǵdarlanǵan tálim mazmunı mámleket hám 
tálim standartları tiykarında» («Kadrlar tayarlaw milliy dástúri» 54-
bet) alıp barıladı. Ásirese, insanıylıq qádiriyatlar tiykarında tálim 
alıwshınıń shaxsına, onda tálim hám bilimlerge bolǵan 
qızıǵıwshılıǵın arttırıwǵa, jeke islewdi, insanıy qádir-qımbat sezimin 
qáliplestiriwge ayrıqsha itibar beriledi.
155

---

So
ci
al
lıq
-si
y
asi
y
q
ád
ir
iy
at
la
r 
R
uw
hı
yl
ıq
-t
ár
bi
ya
lıq
q
ád
ir
iy
at
la
r 
K
ór
ke
m
-e
st
et
ik
al
ıq
qá
di
ri
ya
tla
r 
Aq
ıl
ıy
b
il
iw
ı i
sk
er
li
g
i 
me
n
en
b
ay
la
n
ısl
ı q
ád
ir
iy
at
la
r 
M
iy
ne
t p
en
en
b
ay
la
nı
sl
ı qá
di
ri
ya
tl
ar
Ek
ol
og
iy
al
ıq
qá
di
ri
ya
tl
ar