Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

«ЖАСТАР – БІЛІМ, ҒЫЛЫМ, ҚОҒАМНЫҢ ҚОЗҒАУШЫ КҮШІ» 
атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 
25-26 қазан, 2019 ж.
 
оның ата-анасының тұрғылықты жеріне сәйкес жалпы типтегі мекемелерде мұндай 
балаларға білім беруді ұйымдастыру оларды ұзақ мерзімге мектеп-интернатқа жіберуден 
сақтап, отбасында тәрбиеленіп тұруы үшін жағдай жасайды, қалыпты деңгейдегі 
дамыған құрдастарымен күнделікті қарым-қатынас жасауды қамтамасыз етеді, 
әлеуметтік бейімделуі және қоғамға кіріктіруге қатысты мәселелерді тиімді шешуге 
мүмкіндік береді. 
Қазақстанда мүмкіншілігі шектелген балалардың туғанынан бастап әлеуметтік 
және 
медициналық-педагогикалық 
коррекциялық 
амалдары, 
психологиялық-
медициналық-педагогикалық тексерілуді және білім алуды ақысыз пайдалану құқығы 
еліміздің бас Конституциясында «Білім туралы», «Кемтар балаларды әлеуметтiк және 
медициналық-педагогикалық 
түзеу 
арқылы 
қолдау 
туралы», 
«Қазақстан 
Республикасында мүгедектерді қорғау туралы», «Арнайы әлеуметтік қызмет туралы» 
заңдарда бекітілген. 
Инклюзивті білім беру – балаларды бөліп қарастыру кедергілерін жоюға 
бағытталған, барлық балаларды жалпыға білім беру процесіне қосу мен оларды 
әлеуметтік бейімдеуде жасына, жынысына, этникалық, діни қатынасына, даму 
кемшіліктеріне немесе экономикалық статусына қарамастан, отбасының белсенді 
қатысуымен, балаға түзету-педагогикалық және нақты әлеуметтік қолдау көрсету 
арқылы, адекватты білім беру жағдайларын жасауда, балалардың білім алу 
қажеттіліктері мен жеке ерекшеліктеріне баланы емес, ортаны бейімдеуге бағытталған 
мемлекеттің саясаты.
Инклюзия-қосу, қосу, қосу, қосылу; бірінші кезекте дене дамуында қиындықтары 
бар барлық азаматтардың қатысу дәрежесін арттыру процесі. Бұл қарапайым және 
"ерекше" балалардың бірлескен білім беру процесі, әртүрлі топтағы, санаттағы 
балалардың арасында оларды оқыту мен тәрбиелеу процесінде өзара тығыз қарым-
қатынасты орнату. Көптеген ғалымдар атап өткендей, бірлескен оқыту мәселесі өте 
күрделі және көп қырлы. Оны XX ғасырдың басында П.П. Блонский, Л.С. 
Выготский, В.П. Кащенко және т.б. педагогтар мен психологтар қарады. Психологтар 
мен дефектологтар Т.А. Власова, В.И. Лубовский, О.Н. Усанова, Н.М. Назарова мен 
басқа да көптеген зерттеушілер [1] дене және психикалық дамудың шекаралық 
бұзушылықтары бар балалардың олардың ерекше білім алу қажеттілігін есепке алғанда, 
бұқаралық мектепте оқуға қабілетті екенін дәлелдеген. Н.Н. Малофеев [2] мектеп 
жасындағы балалардың шамамен екі пайызы түзету мектептерінде ғана білім ала 
алатынын айтады. 
Сонымен, инклюзия - баланы бейімделген білім беру ортасына терең батыру және 
оған қолдау көрсету. Ғалым А.А. Наумов [3] инклюзивті білім беру (қосылу) балабақша, 
мектеп, институт ұжымының өміріне толық көлемде қатысуға мүмкіндік беретіндігін 
атап өтеді. Осының арқасында мектеп, бір жағынан, арнайы қажеттілікті ескереді және 
денсаулық мүмкіндіктері шектеулі оқушылардың дамуын ынталандырады, ал екінші 
жағынан, қалған балаларда қайырымдылықты және түсіністікті тәрбиелейтін білім беру 
кеңістігіне айналады. 
Инклюзивті оқыту практикасының негізінде әрбір жеке оқушының жеке басын 
қабылдау идеясы жатыр, демек, оқыту әрбір баланың қажеттіліктерін қанағаттандыру 
үшін ұйымдастырылуы тиіс. Алайда, арнайы тәсілді қажет ететін балалар көбінесе 
жаппай мектептерде мектеп қиындықтарының біріне және тиісті проблемаларға тап 
болады. Жалпы білім беретін мектепте білім алуда ерекше қажеттілігі бар балаларға 
білім беру, ғалымдар мен практиктердің пікірі бойынша, әртүрлі сүйемелдеу 
қызметтерінің бұқаралық мектеппен ынтымақтастығын қарастыратын арнайы 
материалдық-техникалық және психологиялық-педагогикалық жағдайлар жасау кезінде 
мүмкін болады [4]. 
Инклюзивті білім беруде көптеген объективті және субъективті қиындықтар бар. 

---

108
Materials of the international scientific-practical conference