Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

«YOUTH – DRIVING FORCE OF EDUCATION, SCIENCE AND SOCIETY» 
October 25-26, 2019 

педагогикалық тұрғыдан қараусыз қалған балаларды тәрбиелеудің әлеуметтік-
психологиялық мәселелері, қараусыздық пен үйсіздік баланың психикасына теріс әсер ету 
проблемалары; 

өзін-өзі тәрбиелеудің мәні мен оны ұйымдастыру, балалар мен жасөспірімдерді 
өзін-өзі тәрбиелеу үрдісін басқарудағы отбасының рөлі; 
• отбасында балаларды тәрбиелеудегі мадақтау мен жазалау; 
• ата-аналардың балаларды тәрбиелеудегі ең жиі кездесетін қателіктері; 
• дене және психикалық дамуында ауытқуы бар балаларды оқытудың 
ерекшеліктері; 
• отбасында еңбекке тәрбиелеу, мамандық таңдауда балаға көмектесу; 
• отбасындағы балалар үшін еңбек, оқу, демалу тәртібін және бос уақытты 
ұйымдастыру; 
• балаларды адамгершілік, дене, эстетикалық, жыныстық тәрбиелеу; 
• бала кездегі қарым-қатынас туралы идеяларды дамыту; 
• баланың ішімдікке, есірткіге тәуелділігінің, нашақорлықтың, жезөкшеліктің 
себептері мен салдары, балалардың патологиясында ата-аналардың рөлі, балалар 
денсаулығының ата-аналарының қоғамдық емес құмарлықтарымен байланысы
Ата-аналарға мұндай білім беруімен қатар, мұғалімдер балаларды тәрбиелеуде 
отбасының рөлін күшейтуге көмектесетін практикалық сабақтарды ұйымдастыра алады. 
Мұғалімдердің тәрбие берудегі көмегі ең алдымен ата-аналармен жүргізіледі, 
оларға кеңес беру арқылы, сонымен бірге баламен тәрбие беру әлеуетін арттыру және 
нығайту мақсатында, отбасына уақтылы көмек көрсету міндетін шешу үшін, арнайы 
тәрбие жағдайларын жасау арқылы. 
Тәрбие қызметі іске асырылатын отбасылық өмірдің негізгі бағыттарына - ата-
аналық борыш, махаббат және қызығушылық жатады. 
Педагогикалық көмектің психологиялық бөлігі екі компоненттен тұрады: 
әлеуметтік-психологиялық қолдау және түзету. 
Әлеуметтік-психологиялық қолдау қысқа мерзімді дағдарыстар кезінде отбасында 
қолайлы микроклиматты қалыптастыруға бағытталған. Бұл жұмысты мектеп психологы 
тиімдірек атқара алады. Көмек толық болуы керек: проблема анықталады, отбасындағы 
тұлғааралық қарым-қатынас, ондағы баланың жағдайы талданады. Әр түрлі әдістердің 
көмегімен отбасындағы жанжалға әкелетін себептер анықталады. Адамдар арасындағы 
қарым-қатынастарды түзету, негізінен дене және психикалық жағдайының бұзылуына 
әкеп соғатын, отбасында балаға психикалық зорлық көрсетілген кезде болады. Мұндай 
зорлық-зомбылыққа қорқыту, баланы қорлау, оның ар-намысы мен қадір-қасиетін қорлау 
жатады. 
Педагогикалық көмектің делдалдық құрамдасы үш компоненттен тұрады: 
отбасылық білім беру мәселелері бойынша ұйымдастыру, үйлестіру және 
ақпараттандыруға жәрдемдесу. Ұйымға көмек отбасылық бос уақытты ұйымдастыру, 
оның ішінде: қызығушылық клубтарын ұйымдастыру, отбасылық мерекелер, жазғы 
демалыстар және т.б. ұйымдастыруға бағытталған. Үйлестіруге жәрдемдесу белгілі бір 
отбасы мәселесін бірлесіп шешу үшін әртүрлі департаменттер мен қызметтерді 
жандандыруға және нақты баланың жағдайына бағытталған. Мұндай проблемалар 
мыналарды қамтуы мүмкін: баланы патронаттық отбасына тәрбиелеуге беру; баланың осы 
отбасына бейімделу үрдісін бақылау; балаларды баспаналарда, балаларға уақытша тұруға 
арналған орындарға орналастыру; баланы отбасына қайтаруды жеңілдету және т.б. 
Ақпараттандыруға көмек оқыту мен білім беру, әлеуметтік қорғау мәселелері 
бойынша отбасыларды ақпараттандыруды қамтамасыз етуге бағытталған. Ол кеңес беру 
түрінде жүргізіледі. Сұрақтар түрлі аспектілерге қатысты болуы мүмкін: балалар, ата-
аналар құқығы, отбасылық қарым-қатынас, балалардың медициналық және 
физиологиялық дамуы және т.б. 

---

55