Mintaqalanishi

 
Suv resurslaridan foydalanish. Suv resurslaridan erlarni o’zlashtirish omili 
tariqasida oqilona foydalanish masalalari nafaqat paxtachilik zonasida, balki 
paxtachilik-lalmikor va lalmikor zonalarda ham muhim ahamiyatga molikdir. 
Ma’lumki, O’zbekistonning suv resurslari Sirdaryo va Amudaryo bilan bog`liq. 
Sirdaryoning ko’pyillik o’rtacha oqimi 38 km
3 
ni, Amudaryoniki esa 79 km
3 
ni tashkil 
etadi. Hozirgi kunda ularning suv resurslari deyarli tugab bo’lgan. Shu munosabat 
bilan obikor dehqonchilikda suv resurslarini to’g`ri hisobga olish va ulardan oqilona 
foydalanish muammosi dolzarb masalaga aylangan. Amudaryo irmoqlaridan 
Surxondaryo (70,2 m
3
/s), Sherobod (7,5 m
3
/sek), Qashqadaryo (50 m
3
/s), Zarafshon 
(164 m
3
/s) daryolari O’zbekiston hududida oqadi. Amudaryo suvining ma’lum qismi 
uning quyi oqimidagi Xorazm va Qoraqalpog`iston yerlarini sug`orishga sarflanadi. 
Amudaryoning o’rta oqimida Buxoro va Qashqadaryo vohalaridagi yangi yerlarni 
o’zlashtirish maqsadida Qarshi, Amu-Buxoro va Amu-Qorako’l kanallari qurilgan. 
Sirdaryoning eng yirik irmoqlari Norin (423 m
3
/s), Qoradaryo (121 m
3
/s), So’x (41 
m
3
/s) daryolarining quyi oqimlari, Chirchiq (221 m
3
/s), Ohangaron (15,4 m
3
/s) 
daryolari O’zbekiston hududida joylashgan. O’zbekistonning tog` oralig`i va tog` 
etagida joylashgan hududlarida yer usti suv oqimining asosiy qismi daryolar 
o’zanlaridan va suv omborlaridan kanallarga olinadi. Bu kanallar orqali O’zbekiston 
vohalariga yiliga 50 km
3
hajmda suv keladi. 
O’zbekistondagi Qizilqum cho’li va Ustyurt toshloq platosi o’zanli oqimga ega 
emas. Shu bois bu yerlarda suvdan xo’jalikda foydalanishning birdan bir manbasi yer 
osti suvlaridir. Ustyurtning yer osti suvlari sho’rroq va sho’r. Ayrim joylarda chuchuk 
suv bo’lishi ehtimoli bor. Ustyurtdagi yer osti suvlarining ishlatilishi mumkin bo’lgan 
miqdori juda kam. Qizilqumda chuchuklantirmasdan foydalanish mumkin bo’lgan 
yer osti suvlari juda kam. Markaziy Qizilqumda yer osti suvlarining to’xtovsiz olib 
turish mumkin bo’lgan miqdori 11,0 m
3
/s ga teng. 
O’zbekistndagi mavjud suv resurslarining asosiy turi bo’lgan yer osti va yer usti 
suvlaridan oqilona foydalanilgan taqdirda obikor dehqonchilik va yaylov 
chorvachiligini rivojlantirish imkoniyati tug`iladi.