Modda va energiya almashinuvining Yosh xususiyatlari va fiziologiyasi Reja

4.Oqsillar almashinuvi. Oqsillar, ya’ni proteinlar odam organizmining sogligi, normal o’sishi va rivojlanishida muhim rol o’ynaydi. Ular organizmda ikki xil fiziologik vazifani o’taydi: plastik va energetik. Oqsillarning plastik ahamiyati shundan iboratki, ular barcha hujayralar va to’qimalarning tarkibiy qisimga kiradi, ya’ni hujayralarning eskirgan qisimlari yangilanib turishadi va ularning ko’payishiga asosiy rol o’ynydi.

4.Oqsillar almashinuvi. Oqsillar, ya’ni proteinlar odam organizmining sogligi, normal o’sishi va rivojlanishida muhim rol o’ynaydi. Ular organizmda ikki xil fiziologik vazifani o’taydi: plastik va energetik. Oqsillarning plastik ahamiyati shundan iboratki, ular barcha hujayralar va to’qimalarning tarkibiy qisimga kiradi, ya’ni hujayralarning eskirgan qisimlari yangilanib turishadi va ularning ko’payishiga asosiy rol o’ynydi.

Oqsillarning energetik vazifasi shundan iboratki, ular organizmda kislorod ishtirokida oksidlanib, parchalanadi va o’zidan energiya ajratadi. 1g. oqsil parchalanganda 4,1kkal energiya ajratadi. Bu energiya odam tanasi haroratining doiymiyligini saqlash, ichki organlarning normal ishlashini ta’minlash, odamning harakatlanishi va har xil ishlar bajarish uchun sarflanadi.

Oqsillar aminokislotalardan tuzilgan. Ular molekulasi tarkibida 20 ta aminokislota bo’ladi. Ularning 10 tasi almashtirib bo’maydigan-eng zarur (lizin, triptofan, gistidin, metionin, treonin, leytsin, izoleytsin, valin, tsistein, fenilalanin) aminokislotalardir. Ular organizmda bahsqa moddaladan sintes qilimaydi. Qolgan 10 tasi almashtirish mumkin bo’gan aminokislotalardir. Oqsillar molekulasidagi aminokislotalar soniga qarab, ikki hil bo’ladi: sifatli va sifatsiz oqsillar. Sifatli oqsillar tarkibida yuqorida qo’satilgan 10 ta almashtirib bo’maydigan aminokislotalarning hammasi bo’ladi.Sifatli oqsillar hayvon mahsulotlarida (go’sht, tuhum, baliq, ikra, sut, va sut mahsulotlarida)bo’ladi. Sifatsiz oqsillar tarkibda almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalarning ba’zilari bo’lmaydi.Shuning uchun ham ular sifatsiz oqsilar deb ataladi.