“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari
Naqd pul byudjetini tuzish va undan foydalanish
Download 3.16 Mb. Pdf ko'rish
|
Moliya UMK
- Bu sahifa navigatsiya:
- Byudjet funksiyalari
- Naqd pul budjeti
|
3. Naqd pul byudjetini tuzish va undan foydalanish
Naqd pul byudjeti, pro forma belgisida keladigan va Proforma balansi kabi, birmoliyaviy rejalashtirishning muhim vositasi hisoblanadi. Pul byudjet rejalashtirish davrida rejalashtirilgan har bir yil uchun batafsil naqd kirish va chiqish roʻyxatini oʻz ichiga oladi. Byudjet funksiyalari Budjet kelajakniprognoz qilish hisoblanadi. Masalan, talabalar yakuniy imtihonga tayyorlanishi uchun boradigan kurslari uchun mablagʻ ajratib budjet tashkil qilishadi.Bu ham shunga yaqin desak adashmaymiz. Budjet korxona uchun 3 ta asosiy funksiyani bajaradi: 1. Ular kelajakda moliyalashtirish uchun miqdori va firmaning ehtiyojlarini moliyalashtirish vaqtni koʻrsatadi. 2. Ular byudjet raqamlarda haqiqiy yoki amaldagi raqamlar mos emasliginituzatish ishlarini olib uchun asos boʻlib xizmat qiladi inventarlar prognozi savdo prognozi Inventar lar savdo * = bashorat o'zgarish umumiy aktivlari prognozi bashorat o'zgarish o'z-o'zidan passiv prognozi - kjl- ---- - - - DFN = 148 3. Byudjetlar ish faoliyatini baholash va nazorat qilish uchun koʻrsatma beradi. Rejalar odamlar tomonidan tuziladi, byudjetlar oʻz navbatida, boshqaruv rejalarini amalga oshirish uchun mas'ul boʻlgan ish faoliyatini baholash uchun foydalaniladi va ularning harakatlarini nazorat qiladi. Naqd pul budjeti Naqd pul byudjeti boʻlajak pul oqimlarini batafsil rejasini ifodalaydi va toʻrt elementlardan tashkil topgan: naqd tushumlar, pul toʻlovlari, malum muddatda naqd pulni sof oʻzgarishi va yangi moliyalashtirish ehtiyojlari. 1- Misol. Naqd Pul byudjeti qurilishi Naqd pul byudjeti foydalanish va uni qurishni koʻrsatish uchun , Salco Mebel Kompaniyasini koʻrib chiqamiz. , Bu maishiy mebel tarqatuvchi korxona hisoblanadi. Salco bu kelayotgan olti oy uchun bir oylik naqd pul budjetini tayyorlayapdi.( Yanvardan to Iyungacha 2014) .Kompaniyaning savdosi mart oylarida to May oyigacha yuqori mavsumiy boʻladi . Salco ning savdosi orqali 1- oyda taxminan taxminan 30 foizi sotuvga, 50 foizi keyingi 2 oy sotish orqali va qolgani keyingi uchinchi oy davomida toʻplangan. Salco kelajakdagi savdo pragnozini xaridlaridan oshirishni maqsad qilmoqda. Umuman olganda xaridlar umumiy sotish hajmini 75%ga teng,va ikki oy oldin amalga oshiriladiToʻlovlar ushbu oyda quyidagi xaridlar uchun amalga oshirildi.Misol uchun Janening savdolari 100.000$ ga baholandi; shunga koʻra aprel xaridlari 0.75 x 100.000$ = 75.000$. Tegishli ravishda, may oyi uchun xaridlar 75.000$ ga teng boʻlib chiqdi. Haftalik maoshlar, oylik maoshlar, ijara haqlari va boshqa naqt pul xarajatlari 14.3 rasmda qayd qilinib, unda Salconing 2011 yil iyunida tugagan 6 oylik naqt pul budjeti koʻrsatilgan. Qoʻshimcha budjet xarajatlari 14.000$ fevral oyidagi asbob-uskunalar va may oyidagi qarz toʻlovlari uchun ishlatildi. Iyunda 7.500$ lik foydasini uning Yanvardan iyungacha boʻlgan 150,000$lik uzoq muddatli qarzi uchun toʻlaydi. 12.000$ lik qisqa muddatli banknotaga yanvardan maygacha boʻlgan muddat uchun 600$ ni mayda toʻlaydi. Ayni damda Salco 20,000$ lik naqd pul balansi mavjudva u minimum balans 10,000$ saqlab qolishni istamoqda. Qoʻshimcha qarz minimum balansning saqlanib qolishi uchun zarurligi esa 14.3 rasmda koʻrsatib oʻtilgan.Qarz olish zarur boʻlgan fondlar oydning boshidan oʻrin oladi. Olingan jamgʻarmadagi daromad har bir oy yoki ikki oy uchun minimum 12 %ni tashkil qiladi va ushbu jamgʻarmalar olingan oyning oʻzida toʻlanadi. Shunga koʻra, yanvar oyida olingan jamgʻarmadagi toʻlov fevralda toʻlanadi hamda uning baravarligi yanvar oyi bilan bir xil 1 foizni tashkil qiladi. |
