Mualliflar: Abduraxmanov. P., fizika-matematika fanlari doktori, professor, Egamov U., fizika-matematika fanlari

^{m V}max = _ei

3. 
   =^eU 0, (81.2)
   

X,ar xil katod materiallari uchun, katodga tushayotgan yorug’likning chastotasi va xar xil yoritilganlik jadalliklarida olingan fotoeffekt VAX natijalariga asosan kuyidagi uchta fotoeffekt konunlari urnatildi:

1. 
   Stoletov konuni. Katodga tushayotgan yorug’likning belgilangan chastotasida, birlik vaktda katoddan ajralib chikayotgan fotoelektronlar soni yorug’lik jadalligiga proporsionaldir;
   
2. 
   Fotoelektronlar boshlangich tezligining maksimal kiymati katodga tushayotgan yorug’lik jadalligiga bog’liq bulmay, fakat v chastotaga bog’liq bulib, uning oshishi bilan chiziqli usib boradi;
   

264

3. 
   X,ar bir modda uchun fotoeffektning «kizil chegarasi» mavjud,
   ya’ni yorug’likning Vo - minimal chastotasi mavjud bulib, bu chastotada
   yorug’likning istalgan jadalligida fotoeffekt kuzatiladi.
   

Bu konunlarni tushuntirish uchun Eynshteyn 1905 yilda
fotoeffektning kvant nazariyasini ishlab chikdi. Bu nazariyada, v
chastotali yorug’lik nurlanishda xam, tarkalishda xam va moddalarda
yutilishda xam aloxida energiya porsiyalari
£₀ = hv
orkali namoyon bo’ladi. SHunday kilib, yorug’lik tarkalishini uzluksiz
to’lqin jarayoni deb tasavvur kilmay, uni fazoda diskret yorug’lik
kvantlari oqimi sifatida, vakuumda esa s tarkalish tezligi bilan
xarakatlanadi, deb xisoblash kerak. Bu elektromagnit nurlanish
kvantlari fotonlar deb ataladi.
Kvant nazariyasiga asosan, xar bir kvantni fakat bitta elektron
yutishi mumkin. SHu sababli, yorug’lik ta’sirida katoddan ajralib
chikkan fotoelektronlar yorug’lik jadalligiga proporsionaldir
(fotoeffektning Issonuni).
Katodga tushayotgan foton energiyasi elektronni metalldan chikish
ishini (A) engishga va chikayotgan fotoelektronga m v^ / 2 kinetik
energiya berishga sarf bo’ladi.