Муаммоли маруза матни молия фанидан

Франшиза (franchise) - суғурталанувчининг суғурталовчи томонидан 
қопланмайдиган зарарлари қисми. 
Шомаж (Shomage) - суғурта ҳолатиии рўй бериши натижасида ишлаб 
чиқаришнинг тўхташи билаи боғлиқ молиявий йўқотишлар суғуртаси. 
3. Суғурта бозори ва унинг таркибий тузулиши. 
Суғурта бозори - бу суғурта холатлари рўй берганда жисмоннй ва ҳуқуқий 
шахсларни мулкий мафаатларини суғурталанувчиларнинг пул маблаглари 
ҳисобидан ҳимоя қилишда акс этувчи суғурта хизматлари олди-сотдиси бўйича 
иқтисодий муносабатлар йиғиндиси. 
Суғурта бозорини амал қилишининг асосий шарти суғурта хизматларига эҳтиёж 
(талаб) ва бу эҳтиёжларни қондиришга лаёқатли суғурталовчиларнинг 
мавжудлигидир. 
Суғурта бозори таркибий жиҳатдан ташкилий-ҳуқуқий ва ҳудудий аспектлари 
бўйича бўлиниши мумкин. 
Ташкилий-ҳуқуқий жиҳатдан акционер, биргаликдаги, хусусий ва давлат суғурта 
ташкилотларидан иборат бўлади. 
Худудий жиҳатдан эса миллий, минтақавий ва халқаро суғурта 6озорларига 
бўлинади. 

---

179 
Миллий 
суғурта бозори 
бирон-бир 
мамлакат 
худудидаги 
суғурта 
муассасаларини ва уларнинг фаолиятини қамраб олади. Бунга Ўзбекистон суғурта 
бозорини мисол қилиб олишимиз мумкин, ҳозирги кунда миллий суғурта 
бозоримизда юзга яқин суғурта ташасилотлари фаолият кўрсатмоқда. Улардан энг 
йириклари давлат мулки иштирокидаги суғурта компаниялари бўлиб, улар 
«Ўзагросуғурта» ДАСК, "Кафолат" ДАСК, «Узбекинвест» ЭИМСК ва «Мадад» 
суғурта агентликларидир. Булардан ташқари бир нечта чет эл компаниялари билан 
хамкорликда ташкил этилган, ҳусусий суғурта компаняялари ҳам ўз фаолиятларини 
олиб бормоқдалар. Жаҳондаги энг , йирик суғурта бозори Америка Қўшма 
Штатлариникидир. Иқтисодий жиҳатдан ривожланган мамлакатларда йиғиладиган 
суғурта тушумларининг қарйиб қирқ фоиздан ортиғи АҚШ ҳиссасига тўғри келади. 
Минтақавий суғурта бозори деганда савдо-иқтисодий ва бошқа жиҳатлардан ўзаро 
яқин муносабатда бўлган бир нечта мамлакатлар худудларини қамраб олувчи бозор 
тушунилади. 
Халқаро суғурта бозори сифатида дунё миқёсида суғурта фаолиятини олиб 
борувчи мамлакатларнинг суғурта бозори тушунилади. 
Суғурта бозори бозор мупосабатлари субъектларннипг мустақиллнпиш, 
уларшшг суғурта хизматлари олди-сотдиси бўйича тенг ҳуқуқли ҳамкорлигини кўзда 
тутади. 
Суғурта бозорининг субъектлари қуйидагилардан иборат: 
1. Ўз манфаатларпдан келиб чиқиб суғурта ҳимояси буйича хизматларин 
сотиб олувчилар (суғурталанувчилар). 
2. Бундай хизматларни ишлаб чиқарувчи ва сотувчилар(суғурталовчилар). 
3. Мазкур шахслар ўртасидаги воситачилар (суғурта агентлари ва 
брокерлари). 
4. Суғурталанган шахслар. 
5. Манфаатдор шахслар. 
6. Учинчи шахслар. 
Ички суғурта бозорини молиявий таркибини суғурта ташкилотларининг 
моддий ва молиявий ресурслари ташкил қилади. Суғурта бозоринииг асосий вазифаси 
суғурта хизматларига талабни шакллантириш (маркетинг, реклама), шартномалар 
тузиш ва суғурта полисларини сотиш, мақсадга мувофиқ ва эгилувчан таъриф 
сиёсатини олиб бориш, ўз инфратузилмасини тартибга солиш ҳисобланади. 
Бозорнинг ташқи ўрами бу - бозорнинг ички тизимини қамраб турувчи ва унга 
таъсир. ўтказувчи бирТаликда харакат қилувчи кучлар тизими (давлатнинг 
иқтисодий сиёсати, молиянинг инфляцион холати, валюта курси ва б.).