Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva
Download 4.43 Mb. Pdf ko'rish
|
Z0m2Y3xIsiTPCBv4SIeXYLrHBdo5K7T8Eh3vfQpX
|
455
9.5. Mintaqamizdagi ekologik vaziyat Insoniyat o’zining faoliyati tufayli ishlab chiqarish vositalarini taraqqiy ettirish bilan bir qatorda ekologik vaziyatni nihoyatda keskinlashtirib yubordi. Natijada ekologik inqiroz vujudga keldi. Havo va ichimlik suvlarining sanoat chiqindilari bilan ifloslanishi, o’rmonlarning yo’qolib ketishi natijasida tuproqning eroziyaga uchrashi, hayvonot dunyosining kamayib ketishi, tabiat hodisalari o’rtasidagi muvozanatning buzilishi, turli xom ashyolarning keskin kamayib ketishi kabilar ekologik inqirozning yaqqol ko’rinishidir. Ekologik vaziyatning nihoyatda keskinlashib ketganini O’rta Osiyo mintaqasi misolida ham ko’rishimiz mumkin. Hozirgi vaqtda O’rta Osiyodagi eng katta suv havzasi Orol dengizining taqdiri ko’pchilikni tashvishga solmoqda. Insoniyat tarixi haligacha chorak asr davomida bir avlod ko’z o’ngida havzasi 6 million gektardan ziyod va chuqurligi 69 metrgacha bo’lgan dengizning yer yuzasidan g’oyib bo’lib ketganligini bilgan emas edi. Bugungi kunda Orol dengizi qariyb yarmigacha qurib bo’ldi. Suvi qurib qolgan joylarda, ikki million gektarga yaqin qum va tuzdan iborat sahrolar paydo bo’ldi. Orol muammosi faqat O’zbekistonga yoki O’rta Osiyodagi mamlakatlarga taalluqli mintaqaviy muammo bo’lib qolmay, umumbashariy muammo hamdir. Orol bo’yidagi ekologik vaziyat keyingi vaqtlarda shu qadar keskinlashib, fojiali tus olib ketdiki, undan nafaqat O’rta Osiyo xalqlari, balki butun kurraizamin birin-ketin zarar ko’rmoqda. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2017 yil 20 sentyabr kuni BMT Bosh Assambleyasining 72 sessiyasida ishtirok etib, mazkur sammitda Orol fojeasi aks ettirilgan xaritani namoyish etdi. Unga ko’ra, Orol dengizi hajmi 13 martaga qisqardi; - maydoni 7 martaga qisqardi; - suv sathi 26 metrga pasaydi; - qirg’og’i yuzlab kilometrga chekindi;- suvning minerallashuvi g’arbiy qismda 120 g/l, sharqida – 280 g/l. gacha yetdi. Tuz-changli shleyflar 400 |
