Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»

0
elektr 
maydon 
kuchlanganligini aniqlay olamiz 
E
0 
vektorning fazasi to‘lqin R masofani bosib o‘tganida 
φ = (2π/λ)· R qiymatga ega bo‘ladi, bu yerda λ –to‘lqin uzunligi. 
UQT diapazonning o‘ziga xos xususiyatlari. O‘zining kichik 
uzunligi tufayli UQT to‘lqinlar yerning sferik sirti va yerning yirik 
notekisliklari yoki boshqa to‘siqlar atrofida yomon difraksiyalanadi. 
Shuning uchun UQT diapazonda antennalarni yer sirtidan sezilarli 
balandlikda joylashtirishga uriniladi, chunki bunda birinchidan, 
to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rinish masofasi ortadi, ikkinchidan antennaning 
yaqinida joylashgan mahalliy predmetlarning ekranlashtiruvchi ta’siri 
kamayadi. Shunday qilib, UQT diapazonda antennaning joylashish 
balandligi to‘lqin uzunligidan ko‘p marttaga ortiq bo‘ladigan shart 

---

17 
bajariladi va maydon kuchlanganligini hisoblashni interferension 
formulalar bo‘yicha o‘tkazish mumkin bo‘ladi. 
UQT diapazonda yer sirti ideal dielektrik sifatida qaralishi 
mumkin. Shuning uchun gruntning o‘tkazuvchanlik xossalarining 
o‘zgarishi UQTni tarqalishiga deyarli ta’sir ko‘rsatmaydi. 
Shu bilan birga, yer sirtining uncha katta bo‘lmagan 
notekisliklari UQTni yer sirtidan qaytishi shartini sezilarli 
o‘zgartiradi. 
To‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rinish chegarasida aniq kichik bo‘lgan 
uncha katta bo‘lmagan l < 0,2· l
0 
masofalarda UQT diapazonda 
yerning sferikligini va troposferadagi radioto‘lqinlarning refraksiyasi 
ta’sirini hisobga olmaslik mumkin. Bunda UQTni tarqalishining 
xarakterli o‘ziga xos xususiyati katta barqarorlik va vaqt bo‘yicha 
signal sathining o‘zgarmasligi hisoblanadi. 
0,2l
0