Mundarija kirish I bob. Yaponiyada Davlat talim tizimi

Tadqiqot ob'ekti - ta'lim ijtimoiy institut va ijtimoiy-madaniy qadriyat sifatida.
Tadqiqot predmeti -Yaponiya davlati ta’lim tizimidagi o‘zgarishlarning omillari va asosiy yo‘nalishlaridir.
Maqsad va vazifalar:
- yigirmanchi asrda Yaponiyada ta'lim tizimi bilan bog'liq vaziyat evolyutsiyasi xususiyatlarini ko'rib chiqish .
- Yaponiyada milliy an'analar va zamonaviy ta'lim; an'analar va zamonaviy globallashuv jarayonlari o'rtasidagi qarama-qarshilik;
- Yaponiyada texnika asri bo'lgan ta'limning o'ziga xos ijtimoiy holatini aniqlashtirish;
– Samuraylar davrida ta’lim soxasidagi davlat siyosati, ta’limni rivojlantirish dasturlari va davlat strategiyasi;
- ta'lim sohasidagi davlat siyosatini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning bir qismi va milliy madaniyatning eng muhim jihatlaridan biri sifatida baholash;
- professor-o‘qituvchilar tarkibini tayyorlash holati va ularning darajasiga oydinlik kiritish;
- milliy ta'lim tizimini rivojlantirishning asosiy tendentsiyalari va uning istiqbollarini tushunish;

1.1 .Maktabgacha ta'lim tizimi, va uning ta'lim sifatidagi roli, yoshlarni erta rivojiga yuksak e'tibor.
Maktabgacha taʼlim bolalar bogʻchasi (yaponcha: 保育所?) bilan ifodalanadi, bolalar bogʻchalari (yaponcha: 幼稚園?) va nogironlar uchun maxsus maktablar (yaponcha: 特別支援学校?). Bolalar bogʻchasi 6 yoshgacha boʻlgan bolalarni qabul qiladi, ammo hech qanday taʼlim bermaydi. Shu sababli, bolalar bogʻchalari rasmiy taʼlim tizimidan tashqarida va barcha taʼlim muassasalari kabi Madaniyat va taʼlim vazirligiga emas, balki Farovonlik va mehnat vazirligiga boʻysunadi. Bolalar bogʻchalari 3 yoshdan 6 yoshgacha boʻlgan bolalarni boshlangʻich maktabga tayyorlashni taʼminlaydi. Bolalar bogʻchalarida bolalar kunning ikkinchi yarmining oʻrtalarigacha, bolalar bogʻchasida — ota-onalarning ish kunining xususiyatlariga qarab butun kun davomida qoladilar. Bolalar bogʻchasi oʻquvchilarining forma kiyishi majburiydir.2009-yil holatiga koʻra, mamlakatda 22 925 ta bolalar bogʻchalari mavjud edi. Ularning 11 008 tasi davlat, 11 917 tasi xususiy edi. Bolalar bogʻchasida 2 million 132 ming 81 kishi ish bilan taʼminlangan, ular 2 million 40 ming 974 nafar bolaga qaragan. Bolalar bogʻchasiga kirish uchun navbatda 25 384 nafar bola bor edi2005-yil holatiga koʻra, Yaponiyada 13954 ta bolalar bogʻchasi mavjud edi. Ulardan 49 tasi davlat, 5 tasi davlat, 5546 tasi prefektura yoki shahar, 8354 tasi xususiy edi. Baʼzi bolalar bogʻchalari boshlangʻich maktablar yoki universitetlar bilan bogʻlangan.Yaponiyadagi birinchi bolalar bog'chasi amerikalik ayollar rahbarligida 1871 yilda Yokogamada, birinchi yapon bolalar bog'chasi 1894 yilda Tokioda tashkil etilgan, ammo bolani onadan bunday erta ajratish g'oyasi mashhur bo'lmagan. Birinchi Froebel tipidagi bolalar bog'chasi 1876 yilda Tokioda tashkil etilgan. Uning asosiy g'oyasi - bolaning tashabbusi - bugungi kunda ham dolzarbdir. Birinchidan, kam ta'minlangan bolalar bog'chalari ochildi, 1900 yilda maktabgacha ta'limning milliy standartlari va bolalar bog'chalari uchun rasmiy qoidalar ishlab chiqildi. “1947 yilgi qonunga ko‘ra, bolalar bog‘chalari va bog‘chalar boshlang‘ich maktab tizimining bir qismiga aylandi. Bolalar bog'chalari Sog'liqni saqlash va ijtimoiy ta'minot vazirligining yurisdiktsiyasi ostidagi bolalar bog'chalariga aylantirildi, ammo 1960-yillarda ularning dasturlari bolalar bog'chalarinikidan farq qilishni to'xtatdi" [Paramonova, Protasova 2001: 120]. Bolalar bog'chalari Ta'lim, fan va madaniyat vazirligiga, kunduzgi markazlar esa Sog'liqni saqlash va farovonlik vazirligiga qarashli. Ushbu turdagi maktabgacha ta'lim muassasalari o'rtasida farqlar mavjud. Bolalar bog'chasida ta'limga ko'proq e'tibor beriladi, 3 yoshdan oshgan bolalar kuniga taxminan 4 soat bolalar bog'chasida bo'lishadi, ota-onalar yoki vasiylar bilan shartnoma tuziladi, dastur mavjud bo'lib, uning mazmuni sog'liqni saqlashni o'z ichiga oladi. aloqalar, atrof-muhit bilan tanishish, nutqni rivojlantirish va o'zini namoyon qilish. Hammasi bo'lib 15 mingdan ortiq bolalar bog'chalari mavjud bo'lib, ularning har birida 135 nafarga yaqin bola bor, har bir kattaga o'rtacha 20 nafar bola to'g'ri keladiKunduzgi parvarish markazlari tarbiyalashga ko'proq e'tibor beradi. Go'daklar va maktabgacha yoshdagi bolalar birgalikda tarbiyalanadi, bu muassasalar kuniga 8 soat ishlaydi. Bolalar ushbu muassasalarga shahar hokimiyati tomonidan yuboriladi, to'lov ota-onalarning daromadiga bog'liq. Muassasalar faoliyatini belgilovchi normativ hujjatlar mavjud. Ishning mazmuni bolaga g'amxo'rlik qilish, hissiy barqarorlikni ta'minlash, sog'lig'iga g'amxo'rlik qilish, ijtimoiy aloqalarni tartibga solish, tegishli muhitni yaratish va boshqalar bilan tanishish, nutq va o'zini ifoda etishni rivojlantirishni o'z ichiga oladi. Jami 23 mingga yaqin parvarishlash markazlari mavjud bo‘lib, ularning har birida o‘rtacha 75 nafarga yaqin bola, har bir kattaga 10 nafar bola to‘g‘ri keladi. Rivojlanishda nuqsoni bor bolalar uchun maxsus muassasalar ham mavjud. Maktabgacha ta'lim muassasasi quyidagi vazifalarni hal qilishi kerak: bolaga kattalar va bolalar bilan yaxshi munosabatda bo'lishga yordam berish, tabiatni hurmat qilish, sog'lom turmush odatlarini egallash, ijtimoiy xulq-atvor ko'nikmalarini egallash. Davlat maktabgacha ta'lim ijobiy baholanadi: u boshqa bolalar bilan hamkorlik qilishga qodir, buzilmagan bolani tarbiyalashga yordam beradi. Shuningdek, gimnastika, suzish, musiqa, raqs, sanʼat va boshqalar boʻyicha qoʻshimcha maktablar, shuningdek, ular birlashgan oliy oʻquv yurtlariga oʻqishga kirishga tayyorlanayotgan maktablarda xususiy bolalar bogʻchalari mavjud. Kundalik vazifalarni bajarish bilan bir qatorda o'qituvchilar qo'shimcha dasturlarni amalga oshirishlari kerak: o'quv yilining boshlanishi va tugashi nishonlanadi, bolalarga yo'lda o'zini tutish qoidalari o'rgatiladi va xavfsiz hayot ko'nikmalariga o'rgatiladi, ekskursiyalar, sport musobaqalari tashkil etiladi, sport musobaqalari o'tkaziladi. adabiy ijodda an'anaviy yapon mashqlari, bolalarning tug'ilgan kunlari va an'anaviy mavsumiy va milliy bayramlarni nishonlash. Ko'pgina maktabgacha ta'lim muassasalari bolalarga baraban va nay chalishni o'rgatadi, ular marsh festivallarida ishtirok etishlari, shuningdek, raqamlar va kursiv "knan" ni o'rganishlari mumkin - bu ota-onalarning iltimosiga binoan amalga oshiriladi. L.A.Paramonova va E.Yu.Protasova kitobida bolalar hayotini tashkil etish nuqtai nazaridan eng tipik bo'lgan Yaponiyadagi bolalar bog'chalaridan birining (120 nafar bola) ishi misoli tasvirlangan O'quvchilar quyidagicha taqsimlanadi: 18 oygacha bo'lgan 12 nafar bola (ular bilan to'rt nafar o'qituvchi ishlaydi); 3 yoshgacha bo'lgan 20 ta bola (har biri 10 kishidan iborat ikkita guruh, uchta o'qituvchi va yordamchi). Qolgan bolalar yosh printsipiga ko'ra (uch yoshli, to'rt yoshli, besh yoshli) 25-30 kishilik guruhlarga bo'linadi (har birida bitta o'qituvchi). Guruhlarning "Dandelionlar","Baqalar" kabi nomlari bor. Kreslo o'rindiqlari kashta tikilgan, bolalar ularni uydan olib kelishadi. Guruhda o'qituvchi o'ynaydigan mini-organ bor.Bog'cha soat 7.00da boshlanadi.Hamma bir-biri bilan erkin o'ynaydi, 9.30da "Hammasini joyiga qo'ying" qo'shig'i eshitiladi, shundan so'ng bolalar o'yinchoq ustida mashq qiladilar. 10 daqiqa davomida ko'chada quvnoq musiqa. "Hammasi o'z guruhlarida" qo'shig'i eshitiladi va bolalar foyeda oyoq kiyimlarini echib guruhlarga qaytib yuguradilar. Bolalar yil fasli haqida gaplashib sanaladilar. Keyin, ostida o'qituvchining rahbarligida bolalar 30 daqiqa davomida hisoblash va rang berish bo'yicha ish daftaridagi vazifani bajaradilar Tugallangan vazifa ostida o'qituvchi yopishqoq rasmni yopishtiradi.
Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalar o‘yinchoqlarni yoyib, istagancha o‘ynashi mumkin. Ammo o‘yin yakunida o‘zlari yig‘ishtirib, tarbiyachilarning rahmatini eshitishni istashar ekan. Bu holat boshlang‘ich sinfda ham davom ettirilib, bunga ota-onalar hech qanday e’tiroz bildirmaydi. Bolani mehnatga o‘rgatish yapon xalqining an’anasiga aylanib ulgurgani holda bugun ularning ta’lim jarayoniga ham singib ketgan. Maktablar binosi­ning har bir qavatida rakovinalar bo‘lib, maxsus ilgichlarga har bir o‘quvchining ismi tushirilgan matolar ilib qo‘yiladi va darsdan so‘ng bolalar ular vositasida sinf­xonalarni tozalab ketadilar. Hojatxona va zina, bino tashqarisi farroshlar tomonidan tozalanadi.