Мундарижа

1-jadval 

RAK AVIATION SERVICES” MCHJda kassadagi pul mablag’larini 

hisobga oluvchi schyotlarning korrespondensiyasi

18

. 

№ 

Xo’jalik muomalalarining mazmuni 

Schyotlarning 

bog’lanishi 

debet 

kredit 

1 

Kreditga  sotilgan  tovarlar  bo’yicha  foizlar  naqd 

pulda olinganda (savdo korxonalarda). 

5010, 5020 

4830 

 

2 

Mahsulot,  ish  va  xizmatlarning  naqd  pulga 

sotilishi. 

5010, 5020 

9010-9030 

3 

Asosiy  vositalar  va  boshqa  aktivlarni  sotishdan 

tushgan tushumning naqd pulga olinishi. 

5010, 5020 

9210-9220 

4 

Bankdagi  tegishli  schyotlardan  pul  mablag’lari 

kassaga  kelib  tushganda  (ish  haqi,  nafaqa, 

mukofotlar va shu kabilarni berish uchun). 

5010, 5020 

5110-5530 

5 

Hisobdor shaxslar tomonidan ishlatilmagan oldin 

olingan bo’naklarning qaytarilishi. 

5010, 5020 

4220-4290 

6 

Aksiyani  nominal  qiymatidan  yuqori  narxda 

sotish natijasida olingan emissiya daromadi. 

5010, 5020 

8410 

7 

Ta’sischilar  o’zlarining  ulushlari  hisobidan 

korxonaning 

ustav 

kapitaliga 

naqd 

pul 

mablag’larini kiritdi. 

5010, 5020 

4610 

8 

Pul  mablag’lari  kassadan  bankdagi  hisob-kitob 

schyotiga topshirildi. 

5110 - 

5530 

5010, 

5020 

9 

Aksiyadorlardan 

ularga 

tegishli 

aksiyalar 

qaytarib sotib olindi. 

8610, 8620 

5010, 

5020 

10 

Qimmatli  qog’ozlarni  sotib  olishdagi  harajatlar 

naqd pulda to’landi (brokerlar, maslahatchilar va 

boshqa xizmatlari uchun to’lovlar). 

9690 

5010, 

5020 

11 

Hisoblangan  mehnat  haqi  va  boshqa  to’lovlar 

berildi (mukofot va shu kabilar). 

6710 

5010, 

5020 

12 

Hisobdor shaxslarga bo’naklar berildi. 

4220-4290 

5010, 5020 

13 

Xodimlarga berilgan qarz summasi. 

4720 

5010, 5020 

14 

Korxonaning  ajratilgan  bo’linmalari  hisobiga 

naqd pul to’lanishi. 

6110, 6120 

5010, 5020 

15 

Pul  mablag’larining  kamomadi  (inventarizasiya 

natijasi bo’yicha). 

4730 

5010, 

5020 

16 

Hisoblangan qarzlar qoplanishi.  

6920 

5010, 5020 

                                           

18

 

B H M S   №   2 1   « Х o ’ j а l i k   y u r i t u v c h i   s u b ’ е k t l а r n i n g   m о l i y a v i y - х o ’ j а l i k  

f а о l i y a t i   b u х g а l t е r i y a   h i s о b i   s c h y o t l а r   r е j а s i   v а   u n i   q o ’ l l а s h   b o ’ y i c h а  

y o ’ r i q n о m а » .   O ’ z b е k i s t о n   R е s p u b l i k а s i   А d l i y a   V а z i r l i g i d а n   2 0 0 2   y i l   2 3  

о k t y a b r d а   1 1 8 1 - s о n   b i l а n   r o ’ y х а t g а   о l i n g а n .

 

---

Jurnal  order  shakli  bo’yicha  hisobga  olishda  kassa  bo’yicha  muomalalar  1-

jurnal  orderda  kredit  oboroti  bo’yicha  va  jurnal  orderga  kiruvchi  1-qaydnomada 

debit  oboroti  yuritiladi.  Aytib  o’tilgan  registrlarga  qilingan  qaydlar  kassirning 

tekshirilgan va ishlov berilgan hisobotlari asosida olib boriladi. 

Kassa  muomalalarini  olib  borish  tartibida  kassani  to’satdan  inventarizatsiya 

qilish ko’zda tutilgan. Bunda kassadagi pul birma-bir sanaladi va kassadagi boshqa 

boyliklar tekshiriladi. Kassa inventarizatsiyasi «Inventarizatsiyani tashkil etish va 

o’tkazish» nomli 19-son  BHMSga binoan har oyda o’tkaziladi.  

Inventarizatsiya  natijalari  inventarizatsiyaning  15-shakldagi  dalolatnomasi 

bilan rasmiylashtiriladi. Bunda kassadagi naqd pulning amaldagi  qoldig’i hisobga 

olish  ma’lumotlari  bilan  taqqoslanadi,  bu  esa  pul  mablag’lari  kamomadini  yoki 

ortiqchaligini  aniqlashga  imkon  beradi.  Dalolatnoma  kassa  taftish  qilingan  kuni 

rasmiylashtirilishi va komissiya a’zolari tomonidan imzolanishi lozim. 

Dalolatnoma  ikki  nusxada  tuziladi:  bir  nusxasi  inventarizatsiya  komissiyasi 

papkasida  qoladi,  ikkinchisi  korxona  buxgalteriyasida  saqlanadi.  Agar  komissiya 

pul  mablag’larining  kamomadi  yoki  ortiqchaligi  aniqlasa,  kassirdan  yozma 

tushuntirish xati talab qilishi lozim. 

Inventarizatsiya  natijalari  o’z  vaqtida  buxgalteriya  schyotlarida  aks 

ettirilganda: 

1.  Ortiqcha pullar chiqqanda, ushbu summa kassaga qaytadan kirim qilinadi: 

Dt 5010 - «Milliy valyutadagi pul mablag’lari»; 

Kt 9390 – «Boshqa muomalaviy daromadlar». 

2.  Kamomad aniqlanganda: 

Dt 4730 – «Moddiy zararni qoplash yuzasidan xodimning qarzi»; 

Kt 5010 – «Milliy valyutadagi pul mablag’lari». 

3.  Kamomad summasini kassir bevosita kassaga to’laganda: 

Dt 5010 - «Milliy valyutadagi pul mablag’lari»; 

Kt 4730 – «Moddiy zararni qoplash yuzasidan xodimning qarzi». 

4.  Agar kamomad summasi kassirning ish haqidan ushlab qolinganda: 

Dt 6710 – «Xodimlar bilan mehnat haqi yuzasidan hisoblashuvlar»; 

---

Kt 4730 - «Moddiy zararni qoplash yuzasidan xodimning qarzi». 

Xulosa  qilib,  korxona  o’z  pul  mablag’larini  bankdagi  hisob-kitob  sho’tida 

saqlashi  lozim,  ammo  ma’lum  belgilangan  limit  miqdoridagi  pul  mablag’lari 

korxona  kassasida  ham  saqlanadi.  Hisob-kitob  sho’tidan  kassaga  olingan  pul 

ishchi-xizmatchilarga  ish  haqi,  mukofot  to’lash,  nafaqa  berish,  xizmat  safari 

harajatlarini  qoplash  va  boshqa  maqsadlar  uchun  sarflanadi.  Bankdan  olingan 

mablag’lar  belgilangan  maqsadlar  uchun  sarflanishi  lozim.  Saqlanayotgan  pul 

mablag’larining  belgilangan  limitdan  ortib  ketish  hollari  faqat  ish  haqi,  nafaqa, 

mukofot berish kunlarida yuz berish mumkin.