Murtazayeva sadoqat
Download 0.55 Mb. Pdf ko'rish
|
kelishiklar sinonimiyasi va gap bolaklarini ajratish muammolari
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5- mashq
- Axloq-odobga
4-mashq. Matnni o‗qing, o‗rin-payt va chiqish kelishigi shakllarining semantik-
uslubiy vazifasini bayon qiling. Bu kelishik shakllari qachon ko‗makchi so‗zlar bilan sinonimik qator tashkil qilishini ko‗rsating. Mirtemirning she‘riyati adirlar, qirlar, uvalar, dalalar, bog‗larning manzaralari bilan to‗liq bir she‘riyat. Chunki uning tug‗ilgan joyi Тurkistondagi Qoratog‗ etaklari – ko‗klam toshqinlaridangina lablarini ho‗llab olguvchi soylar, qizg‗ish qirlar va cheksiz sayhonlar, onda-sonda bir uchraydigan muzbuloqlar toshqinlardan paydo bo‗lgan ko‗llar yurti... Mirtemir tabiati mana shunchalar rangdor yurtda 1910-yilning yoz oylarida dunyoga keldi. Mirtemirni olam va borliq – tabiat kitobini o‗qishga onasi o‗rgatdi. Uning go‗dak hislarini oliyjanob bir izga soldi. Yuragiga go‗zallikdan bahra olish tuyg‗usini 54 quydi. So‗zning ta‘mi, totidan zavq ola bilishdek noyob bir san‘atga qalbida muhabbat va qiziqish uyg‗otdi. Mirtemirning onasi so‗zga g‗oyat chechan, zukko, kayvoni onalardan edi. U kishi hamma so‗zlariga maqol bilan rang va ma‘no berib so‗zlar ekanlar. She‘riyat cho‗g‗ini o‗g‗il yuragiga solgan mehribon ona siymosi shoirning butun ijodida ezgulikning porloq bir ramzidek gavdalanib turadi. «...Hovlimizda bir tup jiyda bo‗lardi – quchoq yetmas, nuqra yaproq, bobomning bobosini ko‗rgan non jiyda... Onam hamisha shu jiyda tagida bir nima tikib yoki yamab, un qorib yo xamir kesib o‗tirgani hamon ko‗z o‗ngimda. Agar men biror sho‗xlik qilsam, shu jiyda tagida turib, qo‗lini yanar edi. Agar biron xush yumush qilsam, shu jiyda tagida olqish olar edim. (I. G„afurov) 5-mashq. Birikmalardagi kelishik shakllarini ko‘makchilar va boshqa ma‗nodosh kelishik shakllari bilan almashtirib ko‘chiring. Ma‗no va vazifadagi farqlarni izohlang. Akamni gapirmoq, o‘qishdan gapirmoq, telefonda gaplashmoq, ukamga olmoq, kelganiga xursand, bilmaganidan uyalmoq, bolalardan beshtasi, yo‘lda adashmoq, shu teshikka ho‘kiz siqqaniga ishonmoq, oshdan oling, maktabga ketmoq, mehr- muhabbatga to‘ymoq, gapingizga tushunmoq, paxtazordan o‘tmoq, yurakdan tabriklamoq, quvonchdan yorishmoq, mehnatda qotgan, mehnatdan charchamoq, 6-mashq. Ajratib ko‗rsatilgan so‗zlardagi jo‗nalish, o‗rin-payt va chiqish kelishigi qo‗shimchalarini tegishli ko‗makchilar bilan almashtirib, gaplarni ko‗chiring. Kelishik shakli va ko‗makchi so‗zlar sinonimiyasi orasidagi uslubiy farqlarini tushuntiring. 1. Axloq-odobga bag‗ishlangan kitob. 2. Odam odamga hamisha kerak. 3. Download 0.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling