Muxammadjonova g. M., Hamdamova n. A. Enzimologiya

OH
H
H
OH
CH
2
OH
H
2
Глюкоза
Мальтоза
Sistematik nomi 
α-D-glyukozid: glyukogidrolaza 
Ishchi nomi 
Maltaza 
Sinf 
4.Gidrolaza 
Kichik sinf 
3.2. Glikozidaza 
Kichik kenja sinf 
3.2.1. O-glikozid bog`ini gidrolizlovchi 
Tartib raqami 
KF 3.2.1.20. 
Polisaxaridlarga ta’sir qiluvchi glikozidazalardan keng tarqalganlari 
amilazalardir. 
Peptid-gidrolazalar. Kichik sinfga mansub bo’lgan bunday fermentlar oqsil 
va peptidlardagi peptid bog`larini gidroliz qiladi. Bunday reakstiya turlarini 
quyidagicha ko’rsatish mumkin: 

---

20 
H
2
N CH C
O
R
N CH
R
H
C
O
N
H
CH C
R
O
OH + H
2
O
H
2
N CH
R
C
O
OH
Пептид-гидролаза
Аминокислота
полипептид
Amidaza fermentlari dikarbon aminakislotalarni amidlari bo’lgan asparagin 
va glyutaminlarni gidrolizlashda ishtirok etadilar: 
C
O
H
2
N
CH
2
CH
NH
2
COOH + H
2
O
COOH + NH
3
NH
2
CH
CH
2
OH
O
C
Аспарагиназа
Аспарагин
Аспарагин кислота
4. 
Liazalar. Mazkur sinfga kiruvchi fermentlar har xil parchalanish va 
sintez reakstiyalarida ishtirok etadilar. Kimyoviy bog`larni uzish yoki hosil 
qilishda (uglerod-uglerod, uglerod-azot, uglerod-kislorod) liaza fermentlari ishtirok 
etadi. Uglerod-uglerod liazalar keto- va aminokislotalarni dekarboksillanishini 
tezlashtiradilar.
Liazalar quyidagi kichik sinflarga ajraladi: 
4.1. Uglerod-uglerod liaza; 
4.2. Uglerod-kislorod liaza; 
4.3. Uglerod-azot liaza; 
4.4. Uglerod-oltingugurt liaza; 
4.5. Fosfor-kislorod liaza 

---

21 
Sistematik nomi 
ATF:difosfat-liaza
Ishchi nomi 
Adenilatstiklaza 
Sinf 
4. Liaza 
Kichik sinf 
4.6. Fosfor-kislorod-liaza 
Kichik kenja sinf 
4.6.1. Fosfor-kislorod-liaza 
Tartib raqami 
KF 4.6.1.1. 
Dekarboksilaza yoki karboksiliazalar ikki komponentli fermentlar bo’lib, 
koferment sifatida vitamin V
1
ning fosforli efiri, ketokislotalarda esa vitamin V
6
lar 
ishtirok etadi.