N. X. Ermatov, B. Y. Nomozov, D. G’. Azizova, M. X. Ashurov, A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov

8.3. Gidrostatik bosim ta’sirida suyuqlikning yer yuzasiga ko‘tarilishi 
(8.7) formulada birinchi qo‘shiluvchi gidrostatik bosim energiyasi bo‘lsa, 
qolgan ikki qo‘shiluvchi erkin va neftdan ajralgan gaz energiyasi hisoblanadi. 
Agar quduq usti bosimi to‘yinish bosimidan katta (P
u
>P
to‘y
) bo‘lsa, 


1
.
3
10
W
Ð
u
tub
q





, quduq gidrostatik bosim ta‘sirida favvoralanadi, boshqa holatda 
gaz energiyasi hisobiga ham favvoralanadi. 
Gidrostatik bosim ta‘sirida favvoralanishda quduq tubi bosimi quduqdan 
mahsulot olinayotgan vaqtda quyidagiga teng bo‘ladi. 
a) Quduqdagi suyuqlik ustini bosimiga Hρg. 
b) Quduq ustidagi qarshi bosimga P
u
. 
v) Suyuqlik harakatlanishda ishqalanish natijasida gidravlik bosim 
yo‘qotilishiga P
ish
. 
Gidrostatik bosim hisobiga ko‘tarilishda quduq tubi bosimi P
q.tub
quyidagiga 
teng. 
ish
u
tub
q
g
Í









.
(8.8) 
bu yerda: H-quduq chuqurligi m da 
Ishqalanishda bosim yo‘qotilishini P
ish
gidravlika formulasi orqali aniqlash 
mumkin 



2
2



d
Í
Ð
ish
(8.9) 
bu yerda: λ - gidravlik qarshilik koeffitsiyenti. H - quduq chuqurligi, m da. 
Gidravlikadan ma‘lumki 28002320 da suyuqlik oqish rejimining laminar 
rejimidan turbulent rejimga o‘tish rejimi hisoblanadi. Buning uchun gidravlik 
qarshilik koeffisienti λ turbulent rejim formulasi orqali aniqlash kerak bo‘ladi. 
(8.8) tenglama orqali P
u
ni aniqlash mumkin. 
P
g
Í
Ð
Ð
tub
q
ó




.

---

117