N. X. Ermatov, B. Y. Nomozov, D. G’. Azizova, M. X. Ashurov, A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov

Gaz bosimi rejimi. Gaz do‘ppili uyumlarda neftni quduqlar tubiga harakatlan-
tiruvchi asosiy energiya manbai gaz do‘ppisidagi gazning bosimi hamda neftda erigan 
gazning qayishqoqligi hisoblanadi. Bu uyumlarda bundan tashqari chekka va ostki 
suvlarning faolligi kuzatilishi mumkin. 
Gaz bosimi rejimida ishlatishning dastlabki davrlarida neft olish ahamiyatsiz 
kamayadi. Bu ko‘p neft qazib olinganda uyumning neftli qismida qatlam bosimini 
pasayishi natijada gaz do‘ppisidagi gazning kengayishi hisobiga bosimning yuzaga 
kelib neftni gaz bilan siqib chiqarilishi bilan bog‘liq. Bunday holda uyumda GNCh ni 
tobora pasayishi kuzatiladi. Vaqt o‘tishi bilan gaz do‘ppisida ham bosim tobora 
pasaya boshlaydi va neft debitini kamayishiga olib keladi. Gaz bosimi rejimida qatlam 
bosimining o‘zgarishi jami neft olishga bog‘liq bo‘ladi. 
Neft qanch ko‘p olinsa, qatlam bosimi shunch pasayib boradi va uyumning 
neftli qismida qatlam bosimining pasayishiga olib keladi. Bu neftda erigan gazning 
erkin holatda ajralishi va uni gaz do`ppisida to‘planishiga imkon yaratadi. Neft 
tarkibidan gazning ajralishi uning qovushqoqligini ortishiga sabab bo‘ladi va neft 
debitiga hamda neft beraoluvchanlikka salbiy ta‘sir ko‘rsatadi. Qatlam bosimining 
yanada pasayishi gaz omilini o‘sishiga olib keladi. 
Uyumning neftli qismida qatlam bosimining sezilarli pasayishi chekka va ostki 
suvlarini harakatlanishi va uyumga kirishiga imkon yaratadi. Bu o‘z navbatida SNCh 
ni uyumning gumbaz qismiga tomon siljishiga olib keladi. Qatlam bosimini uyumning 
gazli qismida pasayishi va ko‘p miqdorda gaz olish GNCh ni yuqoriga siljishi va 
neftni quruq kollektorga kirishiga sabab bo‘ladi. U yerdan neftni olish imkoni 
bo‘lmaydi. Tabiiyki bu jarayon neftberaoluvchanlikni pasayishiga olib keladi. Bunday 
holatlarda gaz do`ppisidan gaz olish maqsadga muvofiq emas. 
Gaz bosimi rejimida oxirgi neftberaoluvchanlik koeffitsienti 0,5-0,7 ni tashkil 
qiladi.