N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

 
 
XII.4-rasm. Nasos yordamida to`kish va quyish chizmasi: 
1–rezervuar; 2–nasos; 3–mahsulot oqadiga quvur; 4–kollektor;5–to`kuvchi ustun (stoyak); 
 6–to`kuvchi quvur; 7– vakuum quvuri;8–egiluvchan shlanga; 9–sisterna; 10–vakuum quvuri;
11–vakuum kollektori; 12, 12(1), 13–ochuvchi va berkituvchi vintellar. 
XII.5-rasm.Temir yo`l estakadasi soni va uning uzunligini aniqlash. 
 
Yuk ortilgan vagon – sisternalari temir yo`l estakadasiga kirib keladigan 
yo’nalishlar soni va ulardagi sisternalar soni, neft mahsuloti omborining mahsulot 
almashtirish ko`rsatkichiga bog`liq bo`ladi. Shularga ko`ra estakada soni hamda 
uning uzunligi hisoblash orqali aaniqlanadi va quyidagicha amalga oshiriladi. 

---

177 
Yillik yuk almashinish miqdoriga ko`ra, sutkalik va almashish (mahsulotlar 
bo`yicha) miqdori aniqlanadi. 
Q
sut
=Q
y
K
2
/365; tonna 
 
 
 
(XII.1) 
Bu yerda Q
y
– yillik yuk almashish miqdori, tonnada; K
1
- neft mahsulotining 
olib kelish va olib ketishdagi notekislik koeffitsiyenti = 1,5; K
2
–temir yo`l 
transportining bir xilda kelmaslik koeffitsiyenti =1,5. 
Har bir neft mahsuloti uchun kerakli sisternalar soni aniqlanadi: 
N
ts
= Q
sut
/Q
s
dona
 
 
 
(XII.2) 
Bu yerda Q
s
– sisternaning yuk ko`taruvchanlik qobiliyati, t. 
3. Yo’nalishdagi mahsulotlar bo`yicha sisternalarning soni quyidagicha 
aniqlanadi: 

n
iк1
nцi=nцАБ+nцДТ+ …..+ va boshqalar. 
4. Umumiy sisternalar soniga va ularning uzunligiga ko`ra (XII.1-jadval 
bo`yicha) temir yo`l estakadasining turi (tipi) aniqlanadi. 
Eslatma: Yo’nalishdagi sisternalar soni 6 tadan ortiq bo`lsa, ikki tomonli 
estakada turi tanlanadi. 
Quyuvchi (to`kuvchi) moslamalar sonini aniqlash. Quyuvchi (to`kuvchi) 
moslamalar sonini aniqlash quyidagicha amalga oshiriladi. Mahsulotlar bo`yicha 
(umumiy miqdori) sutkalik yuk almashishi miqdoriga ko`ra (XII.1-jadval bo`yicha) 
to`kuvchi moslamaning turi va uning ishlab chiqarish qobiliyati tanlanadi va quyidagi 
ifoda yordamida uning soni aniqlanadi: 
N=ΣQ
sut
/qkτρ, dona 
 
 
 
 
(XII.3) 
Bu yerda Q
sut
– neft mahsulotlari bo`yicha sutkalik yuk almashishning umumiy 
miqdori; q –to`kuvchi moslamani ishlab chiqarish qobiliyati , m
3
/ soat; τ-tarqatadigan 
moslamalarning sutkadagi ishlash vaqti = 7soat; k – to`kuvchi moslamalardan 
foydalanish koeffitsiyenti; p- neft mahsulotining zichligi, t/m
3
.