Fallik bosqich. Ushbu davr 3 yoshdan 5 yoshgacha davom etadi, bu davrda jinsiy identifikatsiya shakllanadi. Freydning psixoanalitik nazariyasiga ko’ra, o’gil bolalarda “Edip kompleksi”, qiz bolalarda “Elektra kompleksi” aynan mana shu yosh davrida kuzatiladi.
Mazkur yosh davrining oxirlariga kelib, ong tarkibidagi uchta yaxlit tuzilma(“Id-U”, “Ego-Men”, “Super ego-Oliy Men”) deyarli to’laligicha shakllanib bo’ladi va o’zaro ziddiyatlarga kirisha boshlaydi. Asosiy o’rinni “Ego-Men” qo’lga kiritadi, o’tmish xotiralarini yodga olish va tafakkur orqali “Id-U”ning buzg’unchi g’oyalariga qarshi kurashadi, shu bilan birga “Super ego-Oliy Men”ning o’ta qat`iy talablariga ham qarshilik ko’rsatadi.
Latent bosqich. Boshqa yosh davrlariga nisbatan olganda osoyishtalik bilan kechadi, 6-7 yoshdan 12 yoshgacha davom etadi.
O’quv maskanlarida ta’lim olish, sport bilan shug’ullanish, o’z tengdoshlari, do’stlari bilan o’zaro muloqotga bo’lgan ehtiyoj ortadi.
“Ego-Men” tuzilmasi “Id-U”dan kelayotgan instinktiv mayllarga bo’lgan ehtiyojlarni to’la nazorat qila oladi. Jinsiy mayllardan xoli bo’lish, tabiiy va ijtimoiy sohaga oid bilimlarni egallash insoniyatning ijtimoiy-tarixiy, madaniy, ma`naviy boyliklari va qadriyatlarini o’zlashtirish imkonini beradi.
Shaxs tuzilmasida quyidagi fazilatlar shakllanadi:
o’z-o’zini kuzatish;
aql bilan ish yuritish;
aql, oqillik;
hukm o’tkazishga intilish;
maqtanchoqlik;
erkak kishiga xos xulq-atvor.
Genital bosqich. (12-18 yosh) – Anatomik-fiziologik jihatdan balog’atga yetish bilan kechadigan davr, organizmning tabiiy yetilish bosqichi, agressiv qo’zgalishlarni keltirib chiqarishi mumkin. Bu yoshda jinsiy va tajovuzkor mayllar oqimi kuchayadi. “Ego-Men” tuzilmasi “Id-U”dan kelayotgan tjovuzkor mayllar bilan kurashishiga to’g’ri keladi. “Men” timsolidagi ichki ta`qiqlar va aql-idrok, hayol tasavvurlari tajovuzkor harakatlarni to’xtatib turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |