Namangan muhandislik-qurilish instituti "menejment" kafedrasi r. Ismatov, O. Ahmedov

Nazorat uchun savollar 
1. Mahsulot sifati deganda nimani tushunasiz? 
2. Sifat ko’rsatkichi tushunchasi? 
3. Konstruktsiya sifatiga ta’sir etuvchi omillar? 
4. Boshqaruv tsikli nima? 
1 
2 
4 
3 
Д 
Д
2
Д
1
А
1
А 
А
2
Е
1
Е 
Е
2
В
1
В
3
В
2
В 
F 
C
2
C
1
C 

---

86 
5. Korxonada sifatni boshkarish o’z ichiga nimalarni oladi? 
6. Sifatni tahlil qilishning statistik usullarining iqtisodiy mohiyati nimadan iborat? 
7. Statistik tahlil qanday amalga oshiriladi?
8. Sifatni nazorat qilish va tahlil qilishning ma’lumotlar manbalariga nimalar 
kiradi?
9. Statistik usullar deganda nimani tushunasiz? 
10. Pareto diagrammasi qanday tuziladi? 
 
6-Mavzu. Standartlashtirish va mahsulot sifati 
 
6.1.Sifatni boshqarishdagi standartizatsiya. 
6.2. Standartlarni ilmiy tashkil etish printsiplari. 
6.3. Sifatni boshqarish sistemasida ISO 9000 seriyasidagi xalqaro standartlar. 
6.4. Standartlashtirishning nazariy asoslari. 
6.5. Mahsulot sifatini boshqarishda standartlashtirishning ahamiyati. 
6.6. Iqtisodiy samaradorlikni baholash usullari va printsiplari. 
6.7. Standartlashtirish dasturlarining samaradorligini aniqlash. 
 
6.1.Sifatni boshqarishdagi standartizatsiya 
Mahsulotning raqobatbardoshligini oshirish tartibini qurayotib, korxonalar 
quyidagi oldinga qo’yilgan maqsadlarga ega bo’lishi kerak: 
1. 
Mahsulot sifatining bozor talabi va aniq xaridor talabiga muvofiq kelishi; 
2. 
Mahsulotning sotib olish, yetkazib berish va foydalanish xarajatlari 
yig’indisini kamaytirish; 
3. 
Xaridor istagan muddatga yetkazishni amalga oshirish; 
4. 
Korxonaning bozorda yuqori mavqeini yaratish va korxonaning mustahkam 
hamkor sifatida tasdiqlaydigan dalillarni keltira bilish.
Sifatni boshqarish tartibi – firmada amal qilinayotgan va foydali texnik, 
boshqarish usullarini o’z ichiga olgan, insonlar va mashinalarning o’zaro munosabatini 
eng yaxshi va eng qulay usullarni ta’minlagan va shuningdek sifat uchun qilingan 
xarajatlarni tejash, ma’lumotlarni berishni o’zida namoyon etadigan kelishilgan ish 
qurilishidir. 
Jahon tajribasi va faqat amaldagi sifatni boshqarish tartibini umumiy belgilarini, 
bplki har birida qo’llanishi mumkin bo’lgan printsip va usullarni barpo etadi. Hozirgi 
vaqtda kontseptual farqlarni o’z ichiga olgan ba’zi sifatni boshqarish tartibini uch 
darajasini ajratish mumkin: 
 9000 seriyasidagi ISO standarti talablariga muvofiq sistemalar 
 umumfirma sifatni boshqarish sistemasi (TQM umum sifatni boshqarish-Total 
Quality Management).
 Milliy mezon va sifat bo’yicha halqaro (regional) mukofot va diplomlar 
sistemasi.