Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

11.4- rasm. Marketing strategiyasini ishlab chiqish 
metodologiyasi.
194

---

Strategik rejalashtirishning ahamiyatini quyidagi qo‘ shimcha 
jihatlar belgilab beradi:
— reja qiymatlar tizimini, firma oliy rahbariyatining qarash- 
larini, uning kelgusidagi mo‘ ljallarini ifodalaydi, bu esa firma xo- 
dimlarini kerakli tomonga yo‘ naltirishga yordam beradi;
— reja dastlabki vaziyatni va muhitdan kelib chiquvchi chek- 
lashlarni hamda uning evolutsiyasini izohlab beradi. Bu rejalash- 
tirilayotgan natijalarning firma rahbariyati uchun yanada tushu- 
narli b o ‘lishini ta’minlaydi;
— reja muvofiqlashtirish vositasi b o‘lib, u maqsadlaming bir- 
biriga muvofiq bo‘lishini ta’minlaydi va ziddiyat yoki qarama- 
qarshiliklar yuzaga kelgan paytda obyektiv mezonlar asosida ke- 
lishuvga erishishni osonlashtiradi;
— reja firma faoliyatini kuzatib borishni osonlashtiradi va 
maqsadlar va natijalar o ‘ rtasidagi tafovutlarni obyektiv talqin 
etishga imkon beradi;
— reja firmaning kutilmagan o ‘zgarishlarga tayyorlik darajasini 
oshiradi, ammo buning uchun mumkin bo‘ lgan o ‘zgarishlar re­
jalashtirish bosqichida tahlil qilingan b o ‘lishi kerak;
— reja firmani me’yorlar, budjet va grafiklarga asoslagan holda 
qat’iy boshqarishga imkon beradi.
K o‘pincha strategik rejaga firma uchun hayotiy muhim bo‘ lgan 
omillarga qaratilgan „favqulodda vaziyatlar rejasi“ qo'shimcha qi- 
linadi.
11.2. Marketingni strategik rejalashtirish jarayonining 
mazmuni
Bu bo‘limda biz strategik rejalashtirishning har bir bosqichini 
hamda strategik tavsiyalarni ishlab chiqish uchun zarur bo‘lgan 
ma’lumotlarni ko‘ rib chiqamiz.
Strategik missiyaning bayoni. Bu yerda gap eng asosiy hujjat 
haqida bormoqda. Bu hujjatda firma o ‘z faoliyat sohasini, o ‘z 
asosiy bozorini, o ‘zining iqtisodiy va noiqtisodiy ko‘rsatkichlarga 
nisbatan tamoyillarini belgilaydi va o ‘zining qadriyatlar tizimini 
e’lon qiladi. Bu hujjat firma faoliyatining ham ichki, ham tashqi 
tomonlari uchun teng darajada muhimdir.
Firmaning o ‘zida ushbu hujjat xodimlarga firmaning maqsad- 
larini tushunishga va firma madaniyatini mustahkamlovchi yagona 
pozitsiyani ishlab chiqishga yordam beradi.
195

---

Tashqi sohada u firmaning yaxlit qiyofasini yaratishga imkon 
beradi hamda firmaning jamiyatda qanday iqtisodiy va ijtimoiy rol 
o ‘ynashga intilayotganligini va o ‘zining mijozlar, sotuvchilar, xiz- 
matchilar, aksionerlar va, umuman, jamiyat tomonidan qanday 
kutib olinishini izlayotganligini izohlaydi.
Firma missiyasining ta’rifi quyidagi to‘rtta majburiy elementni 
o ‘z ichiga olishi shart:
1. Firma tarixi.
2. Faoliyat sohasini aniqlash.
3. Maqsad va cheklanishlari.
4. Asosiy strategik variantlari.