Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

ko‘rsatkichlardandir. Tovarning sifati o ‘z ichiga ko'plab ele- 
mentlarni oladi. Bular, birinchi navbatda, mahsulot tayyorlash 
jarayoni sifatida va foydalanish xususiyatlari. Bular, o ‘z navbati- 
da, tovarning uzoq muddatga chidamliligi, ishonchliligi, fond 
sig‘imi kabi ko‘rsatkichlami o ‘z ichiga oladi. Keyingi vaqtlarda 
tovarlarning ekologik tozaligi, xususiyatlari, estetik ko'rsat- 
kichlari ko‘proq ahamiyat kasb etmoqda. Tovarning sifat daraja- 
sini aniqlashda normativlar, sifat standartlariga javob berishi 
nazarda tutiladi. Tovar siyosatini aniqlash mezoni, hamda uning 
raqobatbardoshligini ta’minlovchi mezoni, bu uning patent bilan 
himoyalanganligidir. Bunda ixtirochi — korxonada shu tovarni 
ishlab chiqarish huquqini saqlab qoladi, boshqa korxona ushbu 
tovarni ishlab chiqarmoqchi bo‘lsa, litsenziya (ruxsatnoma) oli- 
shi lozim bo‘ladi. Tovarlar sifatini ifodalovchi umumiy ko‘rsat- 
kichlar quyidagilardir: ishlab chiqarilgan tovarlar tarkibida ayrim 
sifatli tovarlarning ulushi va miqdori, ilg‘or tajriba natijalariga 
javob beruvchi va alohida xususiyatlari.
105

---

5.6- rasm. 0 ‘z tovarini raqobatchi tovari bilan 
taqqoslash.
0 ‘z tovarini raqobatchi tovari bilan taqqoslash chizmasi quyi- 
da keltirilgan.
Milliy iqtisodiyot tarmoqlarida ishlab chiqarilgan tovarlaming 
sifatini aniqlashda turli ko‘rsatkichlar qo‘llaniladi: ular tovaming 
qanday turi uchun moljallanganligiga bog‘liq. Masalan, ohak va 
ganchning sifati ulaming bog‘lovchanlik (yopishqoqlik) xossasi- 
ga, yoqilg‘ining sifati esa uning issiqlik berish xossasiga qarab 
belgilanadi. Mehnat vositalarining sifati ulaming mustahkamligiga