Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

gaytirilgan konsepsiyasining mazmuni shuki, firmaning asosiy 
bozordagi raqobatli ustunlikdan foydalana olish qobiliyati faqatgi-
Yetkazib beruvchi- 
laming savdolashish 
qobiliyati
Potensial
raqiblar
Yangi raqiblarning 
kirib kelish xavfi
Sektordagi raqiblar
Ta’minot-
, 
t
Mijozlar
chilar
_____^
Ishlayotgan firmalar 
o ‘rtasidagi raqobat
Mijozlaming 
savdolashish 
0 ‘rinbosar 
qobiliyati 
tovarlar
0 ‘rinbosarlar
5.2- rasm. Kengaytirilgan raqobat konsepsiyasi.

---

na o ‘zi duch kelayotgan bevosita raqobatga emas, balki shu bo- 
zordagi potensial raqiblar, o ‘rinbosar tovarlar, mijozlar va yet­
kazib beruvchilar kabi kuchlaming ta’siriga ham bog‘liqdir. Po­
tensial raqiblar va o ‘rinbosar tovarlar firma uchun bevosita xavf 
uyg‘otsa, mijozlar va yetkazib beruvchilar esa o ‘zlarining talab- 
lari bilan bilvosita tahdid solib turadi (rasmga qarang). Mana shu 
kuchlaming o ‘zaro ta’siri, oxir-oqibatda tovar bozorining renta­
belligini belgilaydi. Tabiiyki, raqobat muhitini tashkil qiluvchi 
asosiy kuchlar turli bozorlarda turlicha bo‘lishi mumkin.
Yangi raqiblarning kirib kelish xavfi. Bozorga kirib kelish ehti- 
moli katta bo‘lgan potensial raqiblar firma uchun jiddiy xavf-xa- 
tar bo‘lib, firma bu xatami kamaytirishga urinishi, undan o ‘zini 
himoya qilishi, kirish to‘siqlarini vujudga keltirishi lozim.
Ushbu xavfning qay darajada jiddiyligi kirish to'siqlarining ba- 
landligiga va potensial raqibga qaratilgan reaksiya kuchiga bog‘liqdir.