Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

ТЕМИРБЕТОН КОНСТРУКЦИ- ЯЛАР УНСУРЛАРИНИ ҚАЙИ- ШИШЛАРГА

ҲИСОБЛАШ

22. 
    Темирбетон конструк-ция- лар унсурлари қайишишларини (эгилишларини, бурилиш
    

бурчакларини) қурилиш механикаси формулалари бўйича ҳисоблаш ло- зим, уларга кирувчи эгрилик қий- матларини эса, 4.23-4.30 бандлар кўрсатмаларига мос тарзда аниқла- ниши керак.
Темирбетон унсурларнинг эгри- лиги ва қайишиши катталиги улар- нинг бошланғич ҳолатидан, дастла- бки кучланиш мавжудлигида эса, қисув олдидаги ҳолатдаги бошлаб ҳисобланади.
Ўзи зўриққан унсурларнинг бошланғич эгрилигини бўйлама ўзакнинг мавжудлигида ҳамда унинг бетон келишига нисбатан ҳолатига, шунингдек бетоннинг қисувига қараб аниқланади.

22. 
    Эгрликни ушбу ҳолларда аниқланади:
    

бўлсалар, унсурлар ёки унсурларнинг майдончалари чўзилган соҳада дарзга эга эмас, деб ҳисобланади, бунда ҳисобланишда юкламаларни юклама бўйича _fқ1,0 ишончлилик доимийси билан киритилади.


ТЕМИРБЕТОН
УНСУРЛАРНИНГ ЧЎЗИЛГАН СОҲАДАГИ ДАРЗСИЗ МАЙДОНЧАЛАРИДА
ЭГРИЛИКНИ АНИҚЛАШ

22. 
    Бўйлама ўққа тик дарзлар ҳосил бўлмайдиган майдончаларда эгилувчи, марказдан ташқарида қисилган ва марказдан ташқарида қисилган ва марказдан ташқарида чўзилган унсурлар эгрилигининг тўлиқ катталиги ушбу формуладан аниқланиши лозим:
    

а) унсурнинг чўзилган соҳасида унинг бўйлама ўқига тик дарзлар
¹ _  ¹

 
r ^ r ^
_  ¹

 
^ r ^
_  ¹

 
^ r ^
_  ¹

 
^ r ^
_, (155)

ҳосил бўлмайдиган майдончалар, -
1 2 3 4

бунда
 ¹ _, ¹ _
тегишлича

айнан туташтириш учун;
^ r ^{ } r ^

1 2
б) унсурнинг чўзилган соҳасида бўйлама ўққа тик дарзлар мавжуд бўлган майдончалар учун бетоннинг қисилган соҳаси чекка толаси ҳамда бўйлама чўзилган узоқ ўртача қайишишлари айирмасининг унсур кесимининг ишчи баландлигига нисбати сифатида
қисқа муддатли (1.12, б. кўрсатмаларига мос тарзда аниқланувчи) ҳамда доимий ва давоматли, вақтинчалик юкламалардан (Р зўриқишни ҳисобга олмаганда), юзага келган, ушбу формулалардан аниқланувчи
эгриликлар:

Агар доимий, давоматли ва қисқа муддатли юкламалар
 ¹

1
^ r ^


^ b1

M 



;
^Eb ^I red ^

(156)

таъсирида дарзлар ҳосил бўлмаса,
ёки агар улар доимий ва давоматли


 ¹ ^M
_{  } ^b2 _,

юкламалар таъсирида ёпиқ


^ r ^ ₂
^{ b1 Eb I red }

33. 
    ЖАДВАЛ
    

Юкламанинг таъсири давомати	Бетон конструкциялар учун дарзга эга бўлмаган унсурларнинг қайишишига ^давоматли^силжувганлигининг^таъсирини^ҳисобга^олувчи^b2^,^доимий
	Оғир, енгил, ғовакланган, шўъбадор) шўъбадор ва оғир	Майда қумоқ гуруҳлари
		А	Б	В

	бетондан ясалган икки қатламли, даставвал зўриқти- рилган конструкциялар учун
1. Узоқ давом эт- майдиган таъсир	1,0	1,0	1,0	1,0
2. Атроф муҳит ҳавосининг намлиги қўйидагича бўлганда даво- матли таъсир, % а) 40 - 75 б) 40 дан паст	2,0 3,0	2,6 3,9	3,0 4,5	2,0 3,0
Изоҳ: 1. Атроф муҳит ҳавоси намлигини 1.8 кўрсатмаларига мос тарзда қабул қилинади. Майда қумоқбетон гуруҳлари 2.3 б. келтирилган. Бетонни навбати билан сувга тўйинтириш ва қуритишда юкламанинг давоматли таъсири ҳо- ^лида^b2 ^қийматини^1.2^доимийга^кўпайтириш^лозим. Атроф муҳит ҳавосининг намлиги 75% дан ортиқ бўлганда ва бетонни сувга тўйинган ҳолатга ^жойланганда ушбу жадвалнинг 2а вазияти буйича^b2 ^қийматини 0,8 доимийга кўпайтириш ло-зим.

Бунда М - тегишли ташқи юкла- манинг (қисқа муддатли, давоматли)
ҳисобга олувчи ва катталиги 33 жадвал бўйича танланувчи доимий;

эгувчи момент таъсири текислигига
тик ва келтирилган кесим оғирлик марказидан ўтувчи ўққа нисбатан
 ¹

3
^ r ^

• 
  ^{дастлабки Р қисув}
  

моменти;
_b1 - бетоннинг қисқа муддатли сизувчанлигини ҳисобга олувчи ҳамда бетонлар учун қуйидагича қабул қилинувчи доимий:
оғир, майда қумоқ, зич майда тўлдиргичли енгил, шунингдек,
зўриқишиниг қисқа муддатли
таъсири натижасида унсурнинг эги- лиши билан боғлиқ бўлган ҳамда ушбу формуладан аниқланувчи эгрилик (157)



^{ 1} op
Pe
_{ }  ; (157)

шўъбадор (шўъбадор ва оғир бетон-
^ r ^ ₃
^ b1^Eb ^Ired

лардан ясалган, даставвал зўриқти- рилган икки-қатламли конструкция-
 ¹

4
^ r ^

• 
  бетоннинг киришиши
  

лар учун) 0,85
ғовак енгил тўлдиргичли, ғовакланган енгил 0,70
_b2 - бетоннинг давоматли сил- жувчанлигининг дарзда эга бўлма- ган унсур қайишоқлигига таъсирини
ҳамда дастлабки қисув зўриқиши таъсирида бетоннинг силжувчан- лиги билан боғлиқ бўлган ва ушбу формуладан аниқланувчи эгрилик
34-ЖАДВАЛ

Юкламани таъсир давомати	Бетондан ясалган конструкциялар учун, қисилган соҳа бетоннинг қайишоқ чўзилувчан ҳолатини тавсифловчи v доимий
			майда қумоқ гуруҳларда	шўъбадори

	Оғири, ен- гили	ғоваклан- ган	А	Б	В
1. Қисқа муддатли таъсир	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45
2. Атроф муҳит ҳавосининг намлиги қуйидагича бўлганда даво- матли таъсир, %: а) 40-75 б) 40 дан паст	0,15 0,10	0,07 0,04	0,10 0,07	0,08 0,05	0,15 0,10	0,20 0,10
Изоҳ: 1. Атроф муҳит ҳавоси намлигини 1.8 кўрсатмаларига мос тарзда қабул қилинади. Майда қумоқ бетон гуруҳлари 2.3 б. келтирилган. Бетонни навбати билан сувга тўйинтириш ва қуритишда юкламанинг давоматли таъсири ҳолида v қиймати 1,2 доимийга кўпайтириши лозим. Атроф муҳит ҳавосининг намлиги 75% дан ортиқ бўлганда ва бетонни сувга тўйинган ҳолатга жойланганда ушбу жадвалнинг 2а вазияти бўйича v қийматининг 0,8 доимийга кўпайтириш лозим.

 ¹ _ ^{  '}
(158)
Бунда^{ 1}
_  ¹
йиғиндини

_{ } b b _,
 _{ } _

^ r ^ ₄ h_o
r ₃ r ₄

бунда _b ,’_b - бетоннинг кири- шиши ва дастлабки қисув зўриқиши
_ушбу ^Peop^ b2
^ b1^Eb ^Ired
. дан кичик эмас, деб

юзага келтирган силжувчанлигидан содир бўлувчи ҳамда тегишлича,
қабул қилинади. Дастлабки
зўриқишга эга бўлмаган унсурлар

чўзилган бўйлама ўзакнинг оғирлик маркази ва бетоннинг энг чекка
учун
 ¹

3
^ r ^
 ¹

ва

4
^ r ^
эгриликлар

қисилган толаси сатҳида аниқла- нувчи, ушбу формулалардан ҳисо- бланувчи нисбий қайишоқлиги:
қийматларини нолга тенг, деб олишга рухсат берилади.

22. 
    Қисилган соҳада
    

E

b
  ^{ b} ;
s
_ '

^' 
_b b _.
E_s
(159)
бошланғич дарзларга эга бўлган
унсурларнинг эгрилигини аниқлашда (1.18 вазиятга қ.), (156) ва

Катталик _b нинг қийматини

157. 
     формулалар бўйича
     

(соний жиҳатдан бетоннинг чўзилган соҳа ўзаги учун 4 жадвал-
аниқланган
 ¹

1
^ r ^{ ,}
 ¹

2
^ r ^
 ¹

3

ва
^ r ^{ ,}

нинг 6, 8 ва 9 вазиятлари бўйича ки-
ришишдан ва силжувчанликдан дастлабки зўриқишнинг йўқотили-
қийматларини 15% га,
 ¹
^ r ^
, нинг
4

ши йиғиндисига тенг, ‘_b ни эса, ўта зўриқтирилган ўзак бетоннинг энг чекка қисилган толаси ҳоли учун деб қабул қилинади.

157. 
     формуладан аниқланган
     

қийматини 25% га орттириш лозим.

22. 
    Чўзилган соҳада тик дарзлар ҳосил бўладиган, лекин қаралаётган юклама таъсирида уларнинг ёпилиши таъминланадиган
    

майдончаларда
 ¹

1
^ r ^
 ¹

,

и

2
^ r ^
 ¹

3
^ r ^{ ,}
_s - дарзларга эга бўлган майдончада чўзилан бетоннинг

эгрилик-ларнинг (155) формулага кирувчи қийматларини 20% га оширилади.