Навоий давлат кончилик институти ва тошкент давлат техника университети илмий даражалар берувчи

Parchin mixli chokni hisoblash.
Ishlash sharoitiga qarab, parchin mixli choklar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   mustahkam choklar; bunday choklar birikmaning yetarli darajada mustahkam bo’lishini ta’minlaydi va metall konstruksiyalarini
   

(ko’prik va stropilaviy fermalar va x.k) yig’ishda ishlatiladi;

2. 
   mustahkam jips choklar; bular birikmaga katta mexanikaviy kuchlar ta’sir qilishi bilan birga, chokning germetik bo’lishi ham zarur hollarda (masalan, bug’ qozonlari, bosim ta’siridagi suyuqliklar saqlanadigan idishlar va shu kabilar yasashda) ishlatiladi;
   

v) jips choklar; germetik bo’lishi talab etiladigan, ammo ta’sir etuvchi bosim uncha katta bo’lmagan hollarda (masalan, yonilg’i, surkov moylari va suv saqlash uchun mo’ljallangan idishlarni yasashda) ishlatiladi;
Hozirgi vaqtda mustahkam jips hamda jips choklar o’rniga hamma yerda payvand choklar ishlatilmoqda desa bo’ladi. Shuning uchun, bu yerda asosan, mustahkam choklarni hisoblash to’g’risida to’xtalib o’tamiz.
Parchin mixli birikmalarni hisoblash uchun misollar
Misol 2.1. Agar parchin mix Ст2 markali po’latdan, birlashtiruvchi listlar va qoplamalar Ст 3 markali po’latdan tayyorlangan bulsa (2.4 – rasm), u holda parchin mixli birikmaning ruxsat etilgan yuklamasini toping. Teshikning diametri, ruxsat etilgan kuchga teng bo’lgan kuch ostida listning qisimlaridagi normal kuchlanishlarni aniqlang.

2.4 – rasm. Parchi mixli birikmalar

Yechish: Ruxsat etilgan yuklamani parchin mixning kesilgan va bukulish joyini hisobga olgan holda aniqlaymiz. Teshiklar diametri (1.1-jadvalga qarang). Ruxsat etilgan kuchlanish:
[]_ср 100N /mm²;
[]_sm  280N /mm^2; []_p 160N /mm².
(1.2-jadvalga qarang).
Formulalardan foydalanib, ruxsat etilgan kuchlanishni aniqlash uchun kerak bo’ladigan ifodani aniqlaymiz:
[]ср zid02
[Q]_ср  4 ;
[Q]sm []smzd0min .
Sonli ifodalarni qo’yib, quyidagilarni topib olamiz:
[Q]ср _ 100 523,1416,5² _ 200_103N _; 4
[Q]_sm  280516,515  33710³ N
bunda
z  5;i  2_min 15mm 2_n .
[Q] = 200 kN ni oxirgi qiymat sifatida qabul qilamiz.
Q = [Q] yuklamaga ega bo’lgan lestlarni chuzilishga sinaymiz; bo’shagan kesimlardagi normal kuchlanishni topamiz:

_ Q Q 20010^{3 2};

_{pI I}    139N / mm
FHTII _^b  2 b4 tg30 2d0 100 21004 tg30 216,515

3
Q Q 20010³
5
pIIII  67,8N /mm2;
 2    2  
 17  0  17  
 Q Q 20010³ 2.
pIII III    113N /mm
F_{HTIII III} (2b 5d₀) (2100516,5)15