Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti 47sa-21 tmj fakulteti elektrotexnika nazariy asoslari

Mаgnit оqimi.
Biror sirtni kesib o‘tayotgan magnit maydon kuch chiziqlari sonini tavsiflash uchun magnit oqimi degan tushuncha kiritilgan.
S yuzadan o‘tayotgan magnit induksiya oqimi deb, magnit induksiya vektorning yuzaga ko‘paytmasiga aytiladi:
Magnit oqimi skalyar kattalik bo‘lib Ф harfi bilan belgilanadi.
Ta’rifga ko‘ra, magnit oqimi ifodasini quyidagicha yozamiz: Ф=B· ΔS, (1–1) Agar mаgnit mаydоn induksiya chiziqlаri sirtgа birоr burchаk оstidа tushаyotgаn bo‘lsa, sirtdаn o‘tаyotgаn mаgnit induksiya оqimi α burchаkkа bоg‘liq bo‘lаdi, ya’ni: Ф=B·S cosα. α = (  B  n)  n α S  B Bundа α sirtgа o‘tkаzilgаn  n nоrmаl vеktоri bilаn mаgnit induksiyasi chiziqlаri оrаsidаgi burchаk.

• 
  Elektromagnit hodisalarni sifat va miqdor jihatdan baholash uchun elektr va magnit kattaliklar qo`llaniladi: zaryad, tok, kuchlanish, qarshilik, sig`im,
  
• 
  induktivlik, magnit oqimi, magnit induktsiyasi va boshqalar.
  
• 
  Bu kattaliklar elektromagnit hodisa va jarayonlarni ob'yektiv ifodalaydi.Nazariy tahlil qilishda va hisoblashlarda keraklicha aniqlikda tajriba yo`li bilan (o`lchov asboblari yordamida) ishonchliroq aniqlanadi.
  
• 
  Fizika kursidan ma'lumki, barcha elektrik va magnit kattaliklar matematik jihatdan to`rtta boshlang`ich kattaliklar, l -uzunlik, vaqt t ,energiya va elektr zaryadi hamda qo`shimcha kattalik-burchak orqali ifodalanadi.
  

Elektr va magnit kattaliklar

• 
  Elektr va magnit kattaliklarni miqdor jihatdan baholash uchun ularning birliklaridan foydalaniladi.
  
• 
  Hozirgi paytda fizik kattaliklarning barcha birliklari,ya'ni fan-texnika va sanoatda ishlatiladigan birliklar Xalqaro birliklar sistemasi SI orqali tasdiqlangan.
  

• 
  Xalqaro standartga asosan boshlang`ich (asosiy) birliklar quyidagilar hisoblanadi:uzunlik [m-metr], vaqt [s-sekund], massa [kg-kilogramm], elektr toki
  
• 
  [A-amper] va yana uchta kattaliklar,issiqlik,yorug`lik va jismni modda miqdori o`lchovlari qo`llaniladi.
  
• 
  Qolgan barcha fizik kattaliklar asosiy va qo`shimcha -burchak kattalik birligi radian orqali ifodalanadi.
  
• 
  O`lchov texnikasida va o`lchov asboblarida aniq o`lchash uchun etalon bilan tekshiriladi va solishtiriladi.