Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti "energo-mexanika" fakulteti "elektr energetikasi" kafedrasi

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI
"ENERGO-MEXANIKA" FAKULTETI
"ELEKTR ENERGETIKASI" KAFEDRASI
«ISSIQLIK ENERGETIKA QURILMALARI»
fanidan
Amaliy ishlarni
bajarish bo’yicha uslubiy qo’llanma


60710500 «Energetika» (tarmoqlar bo’yicha),
60710600 «Elektr energetikasi» (tarmoqlar va yo’nalishlar bo`yicha)
yo’nalish talabalari uchun

Navoiy- 2022
Tuzuvchilar: katta o’qit. Murodov X.Sh., ass. Norqulov A.O.
Ushbu uslubiy qo’llanmа «Elеktr enеrgеtikаsi» kаfеdrаsining __.__. 2022 y №__ sоnli yig’ilishidа muhоkаmа qilinib, «Enеrgо mеxаnikа» fаkultеtining __.__. 2022 y №__ sоnli kеngаshidа ko’rib chiqilib, universitetning o’quv-uslubiy kеngаshigа ko’rib chiqish uchun tаvsiya qilingаn.


Uslubiy qo’llanma universitet o’quv-uslubiy kеngаshining __.__.2022 yildagi №_-sonli yig’ilish qaroriga asosan chop etildi.


Tаqrizchilаr: Mavlonov J.A.-NDKvaTU «Elеktr enеrgеtikаsi» kаfеdrаsi dotsenti.
Eshnazarov F.M. – “Qizilqumsement” AJ tog’-kon texnologik qurilmalarini ta’mirlash uchastkasi energetiki

MUNDARIJA
Kirish………………………………………………………………………...4
1. Amaliy ish № 1 "Gaz qonunlari va gaz aralashmalari, gaz va gaz aralashmalarining issiqlik sig'imi " ………………………………………….........5
2. Amaliy ish № 2" Termodinamik jarayonlarni hisoblash " …………….….14
3. Amaliy ish №3 " Ichki yonish dvigatelining (IYD) siklini hisoblash"…….23
4. Amaliy ish № 4 "Ko'p bosqichli kompressorni hisoblash"...........................31
5. Amaliy ish № 5 " Suv va suv bug'ining holatini o'zgartirish parametrlari va jarayonlarini hisoblash "…………………………………………………………..37
6. Amaliy ish № 6 "Bug’-kuch o'rnatish siklini hisoblash "...........................45
7. Amaliy ish № 7 "Ikki qatlamli silindrli devor orqali issiqlik uzatishni hisoblash "...............................................................................................................51
8. Amaliy ish № 8 " Issiqlik uzatish moslamasini issiqlik bilan hisoblash"….57
9. Amaliy ish № 9 "Yoqilg'i tarkibi va xususiyatlarini hisoblash "..................63
10. Amaliy ish № 10 "Yonish mahsulotlarini hisoblash, yonish uchun nazariy va haqiqiy havo miqdori "............................................................................................69
11. Amaliy ish № 11 "Qozon issiqlik balansi, qozonxonalar samaradorligini aniqlash ".................................................................................................................74
12. Adabiyotlar……………………………………………………………….…82

KIRISH
O’zbekistan Respublikasini rivojlantirishda neft-gaz sanoatining axmiyatini, «Energetika qurilmalari» fanining, maqsadi va vazifalarini, mutaxassislikda utgan o‘rni bilan tariflanadi. Fan o‘z oldiga suyuqliklarning muvozanati xolatini, xarakat qonunlarini o‘rgatish va kimyo, neft kimyo sanoati tadbiq etishini o‘rgatishdan iborat.
Energetika qurilmalari (suyuqlik va gaz mexanikasi) bu fan suyuuqlik va gazlarning muvozanat va harakat qonunyatlarini o‘rgatadi. Texnika universiteti talabalari ushbu fanning texnik masalalarini gidravlika qokunyatlari asosida urganadilar va amaliyotga bu qonunyatlarini qo‘llash yuli-yuriklari bo‘yicha kunikmalar oladilar.
Suyuqlik va gaz mexanikasi gidravlika va ayrodinamikaning bir kurinishi bo‘lib gidravlika suyuqliklar mexanikasini muxandislik hisoblarga qo‘llanishi bo‘yicha saboq beradi.
Aerodinamika esa gaz mexanikasini o‘rganishga oid bo‘ladi. SHuning uchun ham gidro-deganda suv yoki umumiy holda gaz mexanikasini ifodalaydi. Albatta mexanikada asosiy hisoblash suyuqlik va gazlar muozanati va harakatidan iborat bo‘lgani uchun ko‘pincha suv va xavo parametrlarini e’tiborga olinadi. O‘qish jarayonida gidravlika fani boshqa muxandislik fanlarining suyuqlik va gaz bilan bog‘lik bo‘lgan barcha fanlarning nazariy asosini tashkil qiladi.
Ayniqsa gidroelektrostansiyalar muqobil energiya hosil qilishda issiqlik energetikasida suv o‘tkazish quvurlari neft va gazning quvurli transpartirovkasi quduqlarni burg‘ulash tog‘ va konchilik ishlarida nazariy asos hisoblanadi.
Qurilishni loyixalashda hamda hisoblash ishlarini bajarishida suv va havo ta’sirini yuqorida keltirilgan loyixalash ishlarida suv va gazning yer osti suvlarini neft va gaz konlarida bo‘ladigan gidrostatik va dinamik bosimlarni etiborga olinadi.