Neft ha'm gazdi qayta islew karxanalari o'ndiris na'tiyjeliginin' mazmuni, korsetkishleri ha'm onin' kolemine ta'sir etiwshi faktorlar Joba

Finansning wazıypaları
Jámiettiiń ayriqsha wazıypaları ámeldegi bolıp, bolardan tiykarǵı tórt xilini kórsetiw múmkin: bólistiriw, xoshametlestiriw, social qorǵaw, ekonomikalıq informaciya wazıypaları. Finansning wazıypaları (funktsiyaları ) degenimizde onıń xojalıq iskerliginde mazmunlaSolvini, anıq ańlatıwın túsinemiz.
Bólistiriw wazıypası milliy ónim, milliy paydanıń pul fondlari qáliplesiwi tiykarında bólistiriliwinen ibarat. Baslanǵısh hám qayta bólistiriw bar. Tikkeley óndiristegi bólistiriw qayta bólistiriliwden ibarat esaplanadi. Aytaylik, mıynet haqı, payda, social qamsızlandırıw, amortizatsiya sıyaqlı fondlarga bóliniw baslanǵısh bólistiriwge kiredi.
Salıqlar, túrli tólewler, xojalıq xızmet sıyaqlılar ekilemshi yamasa qayta bólistiriwge kiredi. Jalpı milliy ónimdi 100% dep alsaq, sonnan 60% islep shıǵarıwdı qayta tiklew, 20% mıynet haqı, 15% payda, 5% social qamsızlandırıw fondlari ushın bólistiriliwi múmkin.
Finanslıq informaciyalardıń ekonomikalıq basqarıwda, ekonomikalıq iskerlikti bahalaw daǵı ornı úlken. Bul finanslıq juwmaqları jóninde waqıtında xabarlar berip turıw arqalı ámelge asadı. Aytaylik, finanslıq fondlar jaǵdayı boyınsha xalk xojalıǵı tarawlarınıń teń salmaqlılıqı, bir-birlerine sáykesligi sıyaql'iları anıqlaw múmkin.
Moliviy informaciyada auditorlik xızmeti málim orın iyelep, informaciyadan paydalanıwdı jaqsılaydı hám tezlestiredi. Solnki auditorlik xızmeti kárxanalar, kompaniyalardıń xojalıq -finanslıq iskerligin analiz etedi, ekspertizasini atqaradı, qalıs juwmaqlar shıǵaradı hám olardı waqıtında jetkezip beredi.
Finans wazıypalarınan ónimli paydalanıw ekonomikalıq ósiw ushın xızmet etedi.
Finanslıq resurslar eki túrge, yaǵnıy mikroresurslar hám makroresurslarga Bulinib, mikroresurslar oraylashmagan bolıp, kárxana, firma, kompaniya, shólkem, jámáát awqamları, adamlardıń pul resurslarınan ibarat esaplanadi. Bulǵan qarızǵa alınǵan pullar da kiredi.
Makroresurslar tiykarınan mámleket ixtiyoridagi pul resurslarınan ibarat bolıp, ulıwma mámleketlik kóleminde shólkemlestiriledi. Bular ulıwma byudjette jamg'ariladi. Bazar ekonomikasında, álbette mikroresurslar tiykarǵı orındı iyeleydi. Bazarda erkin ekonomikalıq iskerlik sharayatında álbette firma, kontsern, korporatsiya, birlespe, kárxana sıyaqlılardıń finansı tiykar bolıp esaplanadı. Lekin bazar ekonomikasın tártipke salıwda mámleket finansı jetekshi orında boladı.
Finans resurslariniń tashkil tabıwı tiykarınan úsh usılda ámelge asadı :
-ózinen-ózi finanslıq támiynlew;
-qarız alıw (kredit);
-zárúrli jaǵdaylarda mámleket ajratgan finansdan paydalanıw.
Birinshi usılda pul qarjları, resursları xar bir ekonomikalıq sub'ekt tárepinen óz esabına qáliplesedi. Ekinshi usılda qarız alıw esabına finans resursları dúziledi. Úshinshi usılda mámleket byudjeti yamasa basqa ulıwma fondlar esabına finanslıq támiynlew zárúrshiligi payda bolıwıwı menen finans resursı payda boladı hám sol tiykarda qarjılar jumısqa solinadi.