Nemis va fransuz tillari kafedrasi “dak ga tavsiya etaman” Filologiya fakulteti dekani

Xulosa 

 

 

        Mazkur bitiruv malakaviy ishida nemis va o‘zbek tillaridagi 

fe‘llarda modallik muammolari mavzusini yoritib berishga harakat 

qildim.Bu mavzuga oid har ikki tilda nashrdan chiqqan adabiyotlarni 

ko‘rib chiqdim.Bu mavzuni ochib berishda har ikki tildagi modallikni 

ifodalovchi vositalarni ya‘ni fonetik ,leksik va Grammatik vositalarni 

o‘rganib chiqdim va quyidagi xulosalarga keldim: 

■ 

Modallik fikrning mantiqiy qurilishi bilan chambarchas bog‘liq til 

hodisasidir. 

■ 

Modallik gapning eng muhim belgisidir. 

■ 

Nemis tilida modallik kategoriyasini ifodalaydigan vositalardan eng 

muhimlari quyidagilar: fe‘lning grammatik tizimida - fe‘l mayllari, modal fe‘llar, 

so‘z birikmalari va gaplar; fonetika tizimida - intonatsiya; leksika tizimida- 

yuklamalar, modal so‘zlar. 

■ 

Nemis tilida modal so‘zlar bilan modal fe‘llar birga qo‘llanib subyektiv 

modallikni ifodalashga xizmat qilishi 

■ 

Nemis tilida mahsus modal yuklamalar va modal fe‘llarning borligi, o‘zbek 

tilida esa bunday shakllarning yo‘qligi 

■ 

O‘zbek tilida shart modallik ma‘nosini ifodalovchi fe‘llar nomustaqil 

kesimni shakllantirishi, nemis tilida esa bunday affikslarni qo‘llanmasligi. 

■ 

O‘zbek tilidagi fe‘llarda modallik ma‘nosini berish uchun mahsus affikslarni 

qo‘llanilishi, nemis tilida esa bunday affikslarni qo‘llanmasligi. 

■ 

Modallikni ifodalovchi vositalarni nutqda o‘z o‘rnida qo‘llash nuqtning 

jozibadorligini va tasirchanligini oshirgan holda tinglovchi va o‘quvchining 

muallifga nisbatan e‘tiborini kuchaytiradi. Dialogik nutqdagi subyektiv modallikni 

reallashtirishda fonetik, morfologik, sintaktik va leksik vositalar muhim rol 

o‘ynashini bilib oldim. 

■ 

Modal so‘zlar so‘zlovchi ifodalayotgan fiklrni ta‘sirchan va muhtasar 

qo‘llashda muhim ahamiyat kasb etadi.Tilimizda modal so‘zlarni qo‘llash orqali 

nutqiy ortiqchalikka yo‘l qo‘yilmaydi. Modallikni ifodalovchi vositalarni nutqda 

o‘z o‘rnida qo‘llash nuqtning jozibadorligini va tasirchanligini oshirgan holda 

tinglovchi va o‘quvchining muallifga nisbatan e‘tiborini kuchaytiradi. 

■ 

Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki, har ikki tildagi modallik o‘zigaaxos 

xususiyatga ega.Bu xususiyatlarni o‘rganish orqali til o‘rganish jarayonidagi 

bilimlarim yanada takomillashdi va mustahkamlandi. 

 

 

 

 

---

 

69