Nizomiy nomidagi tdpu o’zbek tilshunosligi kafedrasi o`qituvchisi M. Rahmatovning 301-302-guruhlarda
Faqat egalik kelishigi qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang
Download 167.83 Kb.
|
kelishik kategoriyasi (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Egalik kelishigi qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang.
- Jo‘nalish kelishigining - a, - ə shakllari ko‘proq qaysi turkiylarga xos
- O ң ra, ï ң aru, tabaru, beru so‘zlariga xos umumiy xususiyat...
- Jo‘nalish kelishigini olgan qaysi qatordagi so‘z hol vazifasida qo‘llangan
- Berilgan olmoshlarning qaysisiga kelishik shakllari to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shila oladi
- D ү g ү l so‘zining manosini... ifodalash mumkin.
|
Faqat egalik kelishigi qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang.
-a, -ə jo‘nalish kelishigi -ï,-i tushum kelishigi Erkalash –gina (g‘ ïna) affiksi Barchasidan oldin egalik qo‘shimchasi bo‘lishi shart Egalik kelishigi qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang. -a, -ə jo‘nalish kelishigi -ï,-i tushum kelishigi Ajratish –gina (g‘ ïna) yuklamasi Barchasi qo‘shila oladi Jo‘nalish kelishigining -a, -ə shakllari ko‘proq qaysi turkiylarga xos? Janubiy-G‘arbiy turkiylarga Shimoliy turkiylarga Sibir turkiylariga Sharqiy turkiylar (uyg‘urlar)ga xos Oңra, ïңaru, tabaru, beru so‘zlariga xos umumiy xususiyat... Ravishga ko‘chganligi Ko‘makchiga ko‘chganligi O‘zining leksik ma'nsini yo‘qotganligi Barcha xususiyat yuqoridagi so‘zlarga xos Jo‘nalish kelishigini olgan qaysi qatordagi so‘z hol vazifasida qo‘llangan? Misrdin keldim, Kun'ang‘a barur-men (QR). Yerni urug‘ung‘a berdursun (O‘N) Fir'avn vazirlaringa aydi (Tafsir) Meni hayrat maqāmqïng‘a (NF) Berilgan olmoshlarning qaysisiga kelishik shakllari to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shila oladi? Tekma, jumla, qamug‘ Tamām, barï Barcha, hamma olmoshlarning hyech biriga kelishik shakllari qo‘shila olmaydi Dүgүl so‘zining ma'nosini... ifodalash mumkin. Emas so‘zi bilan Degin so‘zi bilan To‘kil so‘zi bilan Ikki gul birikmasi bilan tirig, o‘lug, to‘shak, tilak so‘zlarida umumiy o‘xshashlik nimada? yasalish xususiyatiga ko‘ra o‘xshashlik singarmonizmning palatalligida singarmonizmning labialligida barchasi to‘g‘ri niki tegishlilik affiksining etimologiyasi to‘g‘ri berilgan qator… –ni tushum kelishi va – ki affiksi qo‘shilgan –ning+ki sifat yasovchi qo‘shimchasi qo‘shilgan –niki qadimdan yaxlit holda tegishlilik ma'nosini ifodalagan to‘g‘ri javob berilmagan Otlar tuslanadimi? otlar kesim vazifasida kelganda maxsus bog‘lamalarni oladi –men, -sen, -miz (-biz), -siz kabi tuslovchilarni oladi turur/ durur , erur(emoq) fe'llari bog‘lama vazifasini o‘taydi barcha javoblar to‘g‘ri Eski o‘zbek tilida degul/tegul so‘zi qanday ma'noni ifodlagan? birgalik bo‘lishsizlik tegishlilik barcha javob to‘g‘ri Hozirgi o‘zbek tilidagi nari, beri so‘zlari tarkibida qaysi kelishik mavjud? kelishik mavjud emas tushum kelishigi jo‘nalish kelishigi chiqish kelishigi –rү/ru affiksini qaysi kelishik sifatida ko‘rsatamiz. kelishik emas so‘z yasovchi tushum kelishigi jo‘nalish kelishigi chiqish kelishigi Hozirgi o‘zbek tilida tub so‘z sifatida qaraladigan ravishlarning yuzaga kelishida qaysi grammatik shakllarning o‘rni sezilarli? kelishiklar ko‘makchilar so‘z yasovchilarning to‘g‘ri javob berilmagan –ïng, -ing, -үng, -ung qaysi so‘zlarga qo‘shilgan? uning – ng shakli mavjud emas 1-2 shaxs kishilik olmoshlarga kim olmoshiga qo‘shilgan barchasi to‘g‘ri Tushum kelishigining –ï, -i shakli qaysi hollarda so‘zlarga qo‘shilgan? undoshlardan so‘ng 1-2 shaxs egalik qo‘shimchasidan so‘ng har qanday o‘zakka qo‘shila olgan –ï, -i affiksi interkalyar kelishik emas Faqat I va II 1-2 shaxs egalik qo‘shimchasidan so‘ng qo‘shiluvchi qo‘shimchani toping. interkalyar –ï, -i unli tovushlari tushum kelishigining –ï, -i shakli barcha kelishiklar barcha javob to‘g‘ri Ikkita kelishik qo‘shilgan jumlani toping. Kena tashqarun qalmasun, billug bolsun (O‘N) Yol yangilib yolsïzïn bardïlar (Taf.) Yalg‘uzun barurda... un eshittim (Rabg‘.) Kobul uzumïdïn G‘azni uzumï yaxshïraq bolur (BN) Qurol oti yasovchi qo‘shimchalarni belgilang. –dүk, -duq –chaq, -chak –dүruk, -duruq barchasi qurol oti yasaydi -n tushum kelishigi affiksi so‘zlarga qachon qo‘shiladi... Barcha otlarga qo‘shila olgan Yasama so‘zlardan keyin qo‘shilgan -i egalik qo‘shimchasidan keyin qo‘shilgan To‘g‘ri javob berilmagan Faqat egalik qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang. -a, -ə jo‘nalish kelishigi -ï,-i tushum kelishigi –ginə (g‘ ïna) affiksi Barchasidan oldin egalik qo‘shimchasi bo‘lishi shart Egalik kelishigi qo‘shimchalaridan keyin qo‘shila oladigan shakllarni belgilang. -a, -ə jo‘nalish kelishigi -ï,-i tushum kelishigi Ajratish –ginə (g‘ïna) yuklamasi Barchasi qo‘shila oladi Jo‘nalish kelishigining -a, -ə shakllari ko‘proq qaysi turkiylarga xos? Janubiy-G‘arbiy turkiylarga Shimoliy turkiylarga Sibir turkiylariga Sharqiy turkiylar (uyg‘urlar)ga xos Oңra, ïңaru, tabaru, beru so‘zlariga xos umumiy xususiyat... Ravishga ko‘chganligi Ko‘makchiga ko‘chganligi O‘zining leksik ma'nsini yo‘qotganligi Barchasida jo‘nalish kelishigining yaxlitlanganligida Download 167.83 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|