Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti
Download 0.71 Mb. Pdf ko'rish
|
kasbga yonaltirish ishiga rahbarlik qilish va uni rejalashtirish metodikasi
|
19 Bu ta‘rif nisbatan umumiy va sodda, nazariya olamiga kirish uchun foydali, Lekin har qanday faoliyat nazariyasini ta‘riflashda duch kelinadigan ilmiy talabchanlik nuqtai nazaridan etarli emas. Bir muncha chukurrok tarif quyidagicha: kasb tanlashga yo‗llash nazariyasi-bu ikki jarayon ya‘ni yoshlarni shaxsiy qiziqishlari, moyilliklari, qobiliyatlariga mos xolda kasbiy o‗zini-o‗zi anglashi va jamiyatda kadrlarga talab sezilgan kasblarga ularni yo‗naltirishning jiddiy bog‗liqligi va qonuniyatlari haqida to‗da tasavvur beruvchidir. O‗quvchilarni kasb tanlashga yo‗llash nazariyasining asosiy tarkibiy qismlariga dalillar, qonuniyatlar, prinsiplar kiradi. O‗quvchilarni kasb tanlashga yo‗llashda, ilmiy uslublar yordamida olingan va tekshirib ko‗rilgan dalillar juda ham oz mikdorida. SHuning uchun asosiy vazifalardan biri yangi dalillarni yig‗ish va ularni to‗g‗ri sharxlash hamda tushuntirib berishdir. Bu shunday holatlardagina mumkinki, qachonki yangi dalillarni izlash bir yoki bir necha gipotezalar yordamida olib borilishi zarur. Bu esa o‗z navbatida nazariyaning bir qismini tashkil etadi. Masalan: aniq bir kasbni tanlashga ta‘sir etuvchi har bir tumanning o‗ziga xos omillari bo‗lishi mumkin. SHunday bo‗lishi mumkin, omillar haqidagi gipoteza ilmiy izlanish metodlarini tashkil etishga yordam beradi, qiziqtirayotgan xodisalarga baho berish bu asosida o‗quvchilar bilan kasb tanlashga yo‗llash ishni yaxshilash bo‗yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqish imkoniyatini yaratadi. Kasb tanlashga yo‗llash nazariyasining muhim tarkibiy qismi-ta‘riflangan qonuniyatlardir. Ularni qidirish esa umumiy ilmiy faoliyat maqsadiga xizmat qiladi. Ilmiy izlanishlar o‗tkazish natijalaridagina qonuniyatlarni bilib olinadi va tariflar tekshirib ko‗riladi. Topilgan qonuniyatlar odatda fanning maxsus tilida, tushuntirish vositalari yordamida yuqori aniqlik bilan farq qiluvchi, ko‗rgazmaliligi, boshqa fan va ilmiy yo‗nalishlar tushunchalarini kasb tanlashga yo‗llash tushunchalari bilan bog‗lash imkoniyatlarini kattaligi orqali ifoda etiladi. Har qanday nazariyaning rivojlanganlik darajasi faoliyat asosiga ko‗rilgan prinsiplari va tarkibi orqali aniqlanadi.
|
