Nmkt yo‘nalishi Mavzu: Korxonalarda bankrotligini prognoz qilishning xalqaro amaliyoti

Z=1,2x₁+1,4x₂+3,3x₃+0,6x₄+1,0x₅, (1)
bu erda:
Z – bankrotlik xavfi darajasining integral ko’rsatkichi;
x₁ – ishchi kapitali (IK)ning korxona jami aktivlari (A) summasiga nisbati (u aktivlarning likvidlik darajasini ko’rsatadi);
x₂ – sof foyda (SF)ning ishlatilayotgan aktivlar o’rtacha miqdori yoki jami kapitalga nisbatini namoyon etuvchi aktivlar yoki jami ishlatilayotgan kapitalning rentabellik darajasi (u korxona foydasini yaratish darajasini ko’rsatadi);
x₃ – aktivlar (yoki jami ishlatilayotgan kapital)ning daromadliligi darajasi. Bu ko’rsatkich sof daromad (SD) (yalpi daromaddan mahsulot narxi tarkibiga kiruvchi soliq to’lovlarining ayirmasi)ning ishlatilayotgan aktivlarning o’rtacha miqdori yoki jami kapitalga nisbatini namoyon etadi (u korxona daromadlari joriy xarajatlarni qoplash va foydani shakllantirish uchun qay darajada etarli ekanligini ifodalaydi);
x₄ – xususiy kapital summasi (XK)ning qarz kapitali (QK)ga nisbati koeffitsienti. Xorijiy amaliyotda xususiy kapital odatda balans qiymati bilan emas, balki bozor qiymati (korxona aktsiyalarining bozor qiymati) bilan baholanadi;
x₅ – mahsulot sotish hajmi (SH)ning aktivlar o’rtacha qiymati yoki jami ishlatilayotgan kapitalga nisbatini namoyon etuvchi aktiv yoki kapitalning aylanishi. U x₂ ko’rsatkichi bilan birgalikda korxona kapitalidan foydalanish jarayonida foydaning shakllanish multiplikatorini ifodalaydi.
Altman modeli alohida omillarining ko’rsatib o’tilgan qiymatini hisobga olgan holda bevosita hisob-kitoblar uchun quyidagi ko’rinishda tatbiq etilishi mumkin:
Z=1,2×IK/A+1,4×SF/A+3,3×SD/A+0,6×XK/QK+1,0×SH/A (2)
yoki
Zq(1,2×IK+1,4×SF+3,3×SD +1,0×SH)/A+0,6×XK/QK (3)
Altman modelida korxonaning bankrotlik xavfi darajasi quyidagi shkala bo’yicha baholanadi (1-jadval):