Номаи донишгоњ  учёные записки  scientific notes

Ифодаи муносибат
ҳои шартӣ бо 
 ибора
ҳои феъли ҳолӣ 
 
Вожа
ҳои калидӣ: муносибатҳои синтаксисӣ, алоқаҳои шартӣ, сохторҳои феъли ҳол, 
маънои лу
ғавӣ, сохторҳои ҳамҷоя 
 
Ма
қола ба хусусиятҳои сохторӣ-семантикии феъли ҳол бо мафҳуми ҳоли шартӣ дар 
забони муосири рус
ӣ бахшида щудааст. Ҷумлаҳое, ки дар таркибашон сохторҳои феъли ҳоли 
шарт
ӣ доранд, таҳлил карда шуданд. Истилоҳи «сохтори феъли ҳол» ҳам барои феъли ҳоли 
тан
ҳо ва ҳам барои ибораҳои феълӣ муайян шудаанд. Муаллифи мақола он ҷузъҳои лексикӣ-
семантикиро дар як
ҷоягӣ бо ибораҳои феълӣ нишон медиҳад, ки метавонанд ҳамчун воситаи 
ташаккул ва ифодаи ало
қаҳои шартӣ бошанд. 
Муносибат
ҳои шартӣ дар ҷумлаҳои феъли ҳолӣ дошта дар асоси мазмуни ибораҳои 
феъл
ӣ бо иштироки воситаҳои морфологӣ, лексикӣ ва синтаксисӣ муайян мешаванд. Дар кор 
тан
ҳо воситаҳои лексикӣ-грамматикӣ таҳлил карда шудаанд. 

---

НОМАИ ДОНИШГОЊ 

 УЧЁНЫЕ ЗАПИСКИ 

 SCIENTIFIC NOTES 


151 
№2(55) 2018
Бо назардошти мав
қеи умумии муносибатҳои структуравӣ ва семантики ибораҳои 
феъл
ӣ бо ҷумлаҳои тобеъ, интихоби маводи таҳлилӣ бо намуди таҷрибавӣ - иваз намудани 
ибора
ҳои феълӣ бо ҷумлаҳои тобеъи шартӣ - гузаронида шудааст.
Выражение условных отношений в предложениях 
с деепричастными конструкциями 
 
Ключевые слова: синтаксические отношения, условная связь, деепричастные 
конструкции, лексическое наполнение, смежные структуры 
 
В данной статье рассматриваются структурно–семантические особенности 
деепричастных конструкций с обстоятельственным значением условия в современном русском 
языке. Анализу были подвергнуты предложения, осложненные деепричастными конструкциями 
с обстоятельственным значением условия. Термином «деепричастная конструкция» обозначены 
как деепричастный оборот, так и одиночное деепричастие. Автор статьи выявляет те 
лексико–семантические компоненты в предложениях с деепричастными конструкциями, 
которые можно квалифицировать как средства формирования и выражения условной связи. 
Условные отношения в предложениях с деепричастиями устанавливается на основе 
содержания деепричастной конструкции с остальной частью предложения при участии 
морфологических, лексических и синтаксических средств. В работе анализу были подвергнуты 
только лексико–грамматические средства. 
Исходя из общепринятого положения о структурно -смысловой соотносительности 
деепричастных оборотов и придаточных предложений, выборка языкового материала 
производилась путем эксперимента – замены деепричастного оборота придаточным 
предложением условия.