Noorganik kimyo kafedrasi noorganikkimyo

GALVANIK ELEMENTLAR 
Ishning bajarilishi  
1 – tajiba. Galvanik elementni tuzish. Mis – rux galvanik elementni yasash uchun rux 
plastinkasini ZnSO4 ning 1n eritmasiga, mis plastinkasini esa CuSO
4
eritmasiga tushiring. 
Eritmalarni elektrolit ko‘prikchasi (sifon) bilan tutashtiring. Metall plastinkalarni o‘tkazgich 
yordamida gal‘vonometrga ulang va tok hosil bo‘lishi bilan gal‘vonometr strelkasining og‘ishini 
kuzating. Elektr toki hosil bo‘lish sababini tushuntiring. Elektron va ionlarning yo‘nalishini 
ko‘rsating.
2 – tajriba. Galvanik juftlar hosil bo‘lishini kimyoviy reaksiyalarga ta‘siri. a) Probirkaga 0,1 n 
sulfat kislota eritmasidan 2 – 3 ml quying va unga toza rux bo‘lakchasini tashlang. Bunda 
ajralyotgan vodorodning tezligiga e‘tibor bering. Kislotadagi ruxga mis simini tekkizib, mis – 
rux galvanik elementini hosil qiling. Bunda vodorodning ajralish tezligida o‘zgarish bo‘ladimi. 
Vodorod qaysi metall sirtidan ajraladi? Mis – rux galvanik juftida boradigan jarayonlarning 
reaksiya tenglamasini yozing.
b) Stakanga 10 ml 0,2 n sirka kislota eritmasidan quying va unga 2 – 3 tomchi KJ eritmasidan 
qo‘shing. Aralashmani ikkita probirkaga bo‘ling va biriga ruxlangan qo‘rg‘oshin bo‘lakchasini, 
ikkinchisiga toza qo‘rg‘oshin bo‘lakchasini soling. Qaysi probirkada PbJ2 ning sariq cho‘kmasi 
tezroq hosil bo‘ladi? Tajriba natijasini tushuntiring va hosil bo‘lgan galvanik juftning sxemasini 
tuzing. 
 
Nazorat savollari: 
1. Quyidagi aralashmalarning suvli eritmalari ko’mir elektrodlar ishtirokida elektrolizlanganda 
katod va anodlarda birinchi bo’lib qanday mahsulotlar ajralib chiqadi: a) CuSО
4 
vа КCl ; б) 
NiSО
4
vа NаCl; c) SnCl
2
vaКJ ? 
2. Mis(II) nitrat va kumush nitratlarning 0,1 molyarli eritmalaridan 400 ml dan aralashtirib, so‘ngra 
4 A tok kuchi bilan 1930 sekund davomida elektroliz qilindi. Elektroliz tugagandan keyin 
eritmada qolgan tuzning massasini (g) toping. 
3. 800 g 5% li mis(II) sulfat eritmasining massasi 23,6 g ga kamayguncha elektroliz qilindi. Inert 
elektrodlarda ajralgan moddalar massasini (g) aniqlang. 
1) katodda 16 g mis; 2) katodda 0,4 g vodorod; 3) katodda 6,4 g mis; 4) anodda 4 g kislorod; 5) 
anodda 3,6 g kislorod; 6) anodda 7,2 g kislorod. 
А) 1,2,6 В) 1,4 С) 3,6 Д) 1,4,5 
4. 5. Kumush nitratning 500 g 6,8% li eritmasi elektroliz qilinganda anodda (inert elektrod) 22,4 l 
(n.sh.) gaz ajraldi. Elektrolizdan so‘ng eritmadagi moddaning massa ulushini (%) aniqlang. А) 
4,7 В) 3,6 С) 2,8 Д) 1,9 
5. Mis(II) sulfatning 800 g 10% li eritmasi elektroliz qilinganda anodda (inert elektrod) 22,4 l 
(n.sh.) gaz ajraldi. Elektrolizdan so‘ng eritmadagi moddaning massa ulushini (%) aniqlang.