«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

Antropogen omil
– inson va uning faoliyati tomonidan organizmlarga, 
biogeotsenoz, landshaft, biosferaga ko‗rsatiladigan ta‘sir.

Antroposfera 
[yun. ―anthropos‖ – odam va ―sphaire‖ – shar] – inson faoliyati 
tarqalgan chegara, noosfera – aqliy faoliyat qobig‘i.

Areal 
[lot. ―area‖ – maydon, makon] – o‗rganilayotgan obyektlar yoki 
hodisalar tarqalgan hudud yoki akvatoriya (turning areali, landshaft tipi areali,
antropogen ta‘sirning areali). 


Arid iqlimi
[lot. ―aridus‖ – quruq] – atmosfera namligi past, havo harorati esa 
baland va sutka davomida katta tebranishlarga xos qurg‗oqchil hududlar iqdimi.

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

509 


Atmosferaning “o„choqli” ifloslanishi
– ―o‗choqli‖ ifloslanish iborasi
ifloslantiruvchi moddalarning yuqori, qisqa muddatli konsentratsiyasini tavsiflash 
uchun foydalaniladi. Ifloslantiruvchi manbalar yaqinida turgan odamlar ular
ta‘siriga duchor bo‗ladi. Avtotransport gavjum harakatlanadigan shahar ko‗chalari, 
shuningdek, shaharlardagi atmosferaga ifloslantiruvchi moddalarni chiqaradigan
sanoat korxonalari atmosfera ifloslanishi ―o‗chog‗i‖ hisoblanadi. 


Atrof (insonni qamragan) muhit
– odamlarga va ularning xo‗jaligiga 
birgalikda va bevosita ta‘sir etuvchi abiotik, biotik va ijtimoiy muhitlar majmuasi.
Atrof-muhit tushunchasi ―atrof tabiiy muhiti‖ tushunchasidan birmuncha kengroq, 
chunki u o‗z ichiga ijtimoiy hamda texnogen muhitlarni (uylar, korxonalar, yo‗llar
va boshq.) ham qamrab olgan tushunchadir. 


Atrof-muhit sharoitini yaxshilash (tiklash) 
– atrof-muhitning yuqori 
energetik darajaga o‗tishi yoki inson faoliyati natijasida muhit sifatining
yaxshilanishi.