Nosirjon uluqov lobar abduhamidova zniitq macfaniyati taCqin va tafiCiCCari

'Мшпривдамин-хикмат бустони. -Тош кент: Шарк, 1997. -Б.190.

---

xushxat yozuvga ega bo'lsa, bu uning kamolotga yetganidan dalolatdir”. 
(63-bet)
N.Sulaymonova e ’tirof etganidek, “Az-Zamaxshariyning “Navo­
big'-ul-kalim” (“Nozik iboralar”) asari hanuzgacha axloqshunos-lik 
ilmining nozik maktabi sifatida e ’tirof etiladi, chunki allomaning asardagi 
qarashlari serqirra”.1
Asar kuchli tafakkur mahsulidir. Unda hayotning nozik jihatlariga 
e’tiborli bo'lish, jumladan, so'zning nazokati va qudratini his etish, nutq 
madaniyati tamoyillariga amal qilish, yozma nutqning, ilmning va 
xushxatlikning ahamiyati kabi masalalarda e’tiborga molik fikrlar bayon 
etilgan.
Nazorat uchun savollar:
1. “Navobig' ul-kalim” asarida qanday masalalar yoritilgan?
2. Olim o 'z tiliga egalik qilolmaydigan kishini qanday ta’riflaydi?
3. Qaysi holat xijolatli ahvolga tushib qolishga sabab bo'lishini 
aytadi?
4. Zamaxshariy nimaning najotkor qudratni e’tirof etadi?
5. “Navobig'-ul-kalim” asarida tinglash odobi xususida qanday fikr 
bildirilgan?
6. Zamaxshariy yozma nutq haqida qanday fikrlami aytadi?
Barcha yo'llar Sharqqa eltadi
Jahon tamadduniga tamal toshlarini qo'ygan azim Sharq bag'rida 
bunyod bo'lgan jamiki meors borki, barchasi abadiyatga daxldor. Inson 
kamolotiga asosiy e’tiborini qaratgan buyuk allomalar bu borada qimmatli 
fikrlami yozib qoldirishgan. Jumladan, nutq madaniyati, tilni asrash, 
to 'g 'ri so'z fazilati va yolg’on so'zning eng yomon illat ekanligi haqidagi 
qarashlar didaktik mazmundagi asarlaming ajralmas qismidir. Notiqlik, 
voizlik, ya’ni va’zxonlik, so'zning ahamiyati, m a’nosi va undan o'rinU 
foydalanish borasida ko'p yaxshi fikrlar aytilgan. Ana shu nuqtai nazardan 
qaralsa, “Nutq adabi”, “Muomala madaniyati” nomlari bilan yuritilib 
kelgan nutq madaniyati tushunchasi juda qadimdan olimlar, ziyolilaming 
diqqatini tortib kelgan.2 Abu Rayhon Beruniy, Abu Nasr Farobiy, Ibn