Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanining asosiy nazariy matni

Xulosalar: 

Monologik nutqni qabul qilishga tayyorgarlik ko‘rish va unga o‘rgatish bola hayotining 
ikkinchi yilida – kichik folklor namunalarini o‘rganish jarayonida olib borilishi lozim. 

Bolalarga monologik nutqni muntazam ravishda o‘rgatishni besh yoshdan boshlash 
zarur. 

Bolalarga monologik nutqni to‘g‘ri o‘rgatish uchun pedagog bolalarning yosh 
imkoniyatlarini bilishi lozim. 

Qayta hikoya qilish va hikoya to‘qish – bu bolalarga monologik nutqni o‘rgatishning 
asosiy metodlari hisoblanadi. 

So‘zli obrazlarga tayanish barcha yosh guruhlarida monologni o‘rgatishning asosiy 
usullari hisoblanadi. Real narsalar va suratlarga tayanish esa – qo‘shimcha usullardir. 

Monologik nutq bo‘yicha ishlar har bir yosh guruhida matnning murakkabligi va uning 
hajmi bilan farqlanadi. 

Bolalarning og‘zaki monologik nutqning har xil turlarini: qayta hikoya qilish, hikoya 
qilish, hikoya to‘qishni o‘zlashtirib olishlari hikoya qilishni o‘rgatish vazifasi hisoblanadi. 

Maktabgacha bosqichdagi katta yosh – bolaning nutqqa nisbatan oddiy bilish 
qiziquvchanligi paydo bo‘lishi, til borlig‘ining oddiy anglash davridir. 

Turli toifadagi so‘zli o‘yinlar, mashqlar, muammoli nutqiy vazifalarning muntazam 
ravishda qo‘yib borilishi – to‘laqonli nutqiy rivojlantirishning muhim shartlari hisoblanadi. 

Nutqiy mashg‘ulotlar – bolalarning ravon nutqini rivojlantirishga doir muntazam 
ishlarning asosiy shaklidir. 
NAZORAT SAVOLLARI: 

Bolalarga monologik nutqni o‘rgatishga qaysi yoshdan boshlab tayyorgarlik ko‘rish 
lozim? 

Monologning bola uchun qiyinligi sababi nimada? 

Maktabgacha katta yoshdagi bolalarning nutqiy imkoniyatlari xususiyatlari nimalardan 
iborat? 

Maktabgacha bosqichdagi katta yoshli bola nutqi vazifalarining turli-tumanligini aniq 
misollar orqali tavsiflang. 

Maktabgacha katta yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishning o‘ziga xos xususiyatlari 
nimalarda ko‘rinadi? 

Monologik matnni qayta hikoya qilishda yordam beradigan savollar toifalarini
tavsiflang. 

Qabul qilish, xotira va tasavvur asosida qayta hikoya qilishni aniq misollar orqali 
tushuntirib bering. 

Real ob‘ektlarga tayanish usullarini tavsiflab bering. 

Bolalar to‘qimalarini tasniflang va ularni tavsiflang. 

Nutqni mazmun jihatidan rivojlantirishning asosiy shartlarini tavsiflab bering. 

---

Bolalarning nutqini o’stirish fanining asosiy nazariy matni