Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanining asosiy nazariy matni

 
XULOSALAR: 

Bolalarning so‘z ijodkorligi - qoidalar, umumlashtirmalar, obrazli munosabatlar 
harakatlarini shakllantirish jarayonining yaqqol ko‘rinishidir. 

Grammatik elementlarni egallash jarayoni ko‘rgazmali tasavvurni shakllantirish 
asosida ro‘y beradi va u bir nechta bosqichlarga ega. 

Bugungi kun lingvistikasining asosiy vazifalaridan biri - son-sanoqsiz gaplarni tuzish 
hamda ularni tushunish qobiliyatini rivojlantirish tabiati va mexanizmini tushunishdan 
iboratdir. 

Bola kattalar tilining kategoriyalar tizimiga amal qilmaydi, aksincha u o‘zining 
«individual» til tizimining ichidagi vazifaviy xususiyatlariga asoslangan o‘z so‘zlari 
kategoriyasini yaratadi. 

Tilni rivojlantirishning mohiyati (lug‘at to‘plash bilan parallel ravishda) shundan 
iboratki, toki o‘rganayotgan bola ko‘p sonli yangi fikrlar talqinini yaratish uchun qoidalar 
tizimini egallab olsin. 

Ona tilining grammatik ahamiyatlari ma‘nosini tushunish - o‘sib borayotgan
insonning aqli shakllanayotgani va rivojlanayotganidan dalolat beradi. 

Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqidagi grammatik xatoliklar grammatik ahamiyatni 
o‘zlashtirish jarayoni normal holatda davom etayotganligidan, bolaning o‘z ona tilida 
grammatik ahamiyat mavjudligi haqidagi g‘oyani o‘zlashtirib olganidan va mazkur ahamiyatni 
u atrofdagi kattalarning pedagogik qobiliyatidan kelib chiqqan holda egallab olayotganidan 
dalolat beradi. 

Nutqni rivojlantirishga doir mashqlar - ya‘ni, nutqiy grammatik modellarni 
mustahkamlashga doir mashqlar boshqa ishlar (kitob o‘qish, rasm chizish, o‘yin o‘ynash va 
boshq.) bilan birgalikda bajarilishi lozim.

Maktabgacha katta yoshdagi bolalarga syujetli suratlar asosida mustaqil ravishda 
hikoyalar tuzishni o‘rgatish maqsadida nutqni rivojlantirishga doir maxsus ishlarni o‘tkazishda 
tarbiyachi bolalarning o‘zlariga ma‘lum bo‘lgan barcha grammatik shakllarni qo‘llashlariga 
erishishi lozim. 

---

Bolalarning nutqini o’stirish fanining asosiy nazariy matni 

Faqat barcha grammatik shakllarni o‘zlashtirgan taqdirdagina bola maktabda o‘qishga 
yaxshi tayyorlangan bo‘ladi.