O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Retrospektiv (o’tmishga asoslanib qilinadigai) epidemiologik tahlilning asosiy omillari.

Tahlilning asosiy yo’nalishi	Tahlilda qo’llaniladigan asosiy ko’rsatkichlar va ularning ta’rifi	Tahlilning maqsadi
Kasallikning turlarini va kasallanish darajasini tahlil qilish	Kasallangan kishilar soni, kasallanish, o’lim, zararlanish darajalari, ko’rsatkichlari, kasallikning ko’p yillik tendensiyasi. Davr sharoiti o’zgarishi natijasida epidemik jarayonning aktivlanishi va kasalliklar tufayli sodir bo’ladigan iqtisodiy zararlar	Epidemik jarayonni baholash va kasallikka qarshi kurashning dolzarb chora-tadbirlarini belgilash
Kasallikning ko’p yillik dinamikasini tahlil qilish	Kasallik ko’p yillik tendensiyasining yo’nalishi, o’rtacha ko’p yillik kasallanish darajasi, kasallik ko’p yillik tendensiyasi chizig’ining ishonchli chegaralarini sathi, ko’p yillik oralig’ida qaytarilib turadigan epidemiologik davrning (ciklning) uzoq yoki yaqinligi, Shu qaytarilib turadigan cikl chiziqlari amplitudalarining katta-kichikligiga qarab aniqlanadi	Kasallikning ko’payishi, kamayishi yoki bir me’yorda turishi uchun sabab bo’ladigan omillar haqidagi farazning to’g’ri yoki noto’g’ri ekanligini isbotlash. Tekshirilayotgan paytdagi kasallik darajasini, ko’p yillik o’rtacha kasallik darajasi bilan solishtirib ko’rish va ularning o’sish yoki kamayish tendensiyalarini solishtirish natijasida aniqlash
Kasallikning bir yillik dinamikasini tahlil qilish	Kasallikni yil bo’yi uchrash darajasi, mavsumiy epidemiyalarning boshlanish va tamom bo’lish paytlari mavsumiy epidemiologik ustama kasallikning miqdori, epidemik avj olish davridagi kasallik va uning sabablari haqidagi ma’lumotlar	Yil mobaynida kuzatilgan epidemik jarayonning xususiyatlarini o’rganib, shunga asosan kasallikning sabablari haqidagi farazni asoslash
Kasallikning kelib chiqishi va tarqalishi uchun xavfli bo’lgan omillarni tahlil qilish	Aholining ma’lum guruhlari orasida kasallikning turlarini, tarqalish darajasini, tarqalish mavsumini ta’min qiluvchi xavfli omillar, aholi hayoti, yashashi va ijtimoiy faoliyatiga bog’liq bo’lgan tabiiy, ijtimoiy va maishiy sharoitlar	Kasallik kelib chiqishi va tarqalishi sababi haqidagi farazni tekshirib ko’rish, jamoaga kasallikning yuqish xavfini tug’diruvchi omillarni aniqlash va bu omillarning ta’sir qilish mexanizmini aniqlash, epidemiyaning etakchi (asosiy) tiplarini aniqlash

Epidemiologik tahlil qilish natijasida quyidagi masalalar hal etilishi kerak:

a) ayni paytda, aniq sharoitda, ushbu kasallikning epidemik jarayonga xos bo’lgan belgilarni aniqlash.
b) epidemik jarayonning paydo bo’lishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash.
v) kasalliklarga qarshi qo’llaniladigan chora-tadbirlarni baholash va Shu tadbirlarning epidemik jarayonga ko’rsatgan ta’sirini aniqlash, epidemiologik tahlilning uchta tarkibiy qismi mavjud (7- jadval).
7-jadval