O. Nazarbaev, b erejepOva, b. QalmuratOv İSBİlermenlik tiykarlari
İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
isbilermenlik
|
3. İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw.
ayırım xızmet tu’rleri ushın ruxsatnama alıw ta’rtibi İsbilermenlik xızmetin a’melge asırıwg’a kirisken subektlerdin’ ha’mmesi da’slep ma’mleketlik dizimnen o’tiwi sha’rt. Bul bir ta’repten, isbilermenlikti ma’mleketlik organlarda o’z lawazımlarınan paydalanıwshı shaxslardan qorg’asa, ekinshi ta’repten, isbilermenlerdin’ xojalıq ju’rgiziw xızmetinen jergilikli ha’m ma’mleketlik byudjetke salıqlardın’ kelip tu’siwin, basqa da to’lemlerdin’ to’lew ta’rtibin qadag’alaydı. Ma’mleketlik dizimnen o’tpey turıp adamlardın’ qanday da bir xızmet tu’ri menen shug’ıllanıwı nızamg’a qayshı keledi ha’m belgilengen ta’rtipte juwapqa tartılıwı mu’mkin. 27 Ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi 1999-jılı 14-aprelde qabıl etilgen O’zbekstan Respublikası «İsbilermenlik ha’m isbilermenlik xızmetinin’ kepillikleri haqqında» g’ı Nızamnın’ 6, 17, 18–statyaların da ha’m 1995-jıl 21-dekabr de qabıl etilgen «O’zbekstan Respublikasının’ Puqaralıq Kodeksi» nin’ (1996 jıl 27 dekabr, 1997 jıl 30 avgust, 1998 jıl 1-maydag’ı kirigizilgen o’zgerisler ha’m qosımshalar menen) 24 ha’m 44 statyalarında, sonday-aq, O’zbekstan Respublikası aymag’ındag’ı ka’rxanalardı ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi haqqındag’ı ustavtı tastıyıqlaw haqqında O’zbekstan Respublikası Ministrler Kabinetinin’ 1991-jıl 12 iyun 159-sanlı Qararında (1994-jıl 22-marttag’ı 153–sanlı qararına muwapıq kirgizilgen o’zgerisler menen) belgilep berilgen. İsbilermenlik xızmetin ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw shaxstın’ yamasa ka’rxananın’ ma’nzili jaylasqan aymaqqa qaraslı ma’mleketlik ma’keme ta’repinen a’melge asırıladı. Sonday–aq, isbilermenlik xızmetinin’ ayırım bag’darları, ma’selen, emlewxanalar, da’rixanalar, qamsızlandırıw, bank, baspaxana ha’m basqa da sog’an uqsaslar ushın O’zbekstan Respblikası Ministrler Kabineti tastıyıqlag’an ta’rtip tiykarında tiyisli organ ha’m Ministrliklerden litsenziya alıw lazım boladı. Jeke ta’rtiptegi isbilermenlikti ma’mleketlik dizimnen o’tkiziwde, fizikalıq ta’rep, ma’mleketlik jıyımdı to’legenligin tastıyıqlawshı bank hu’jjeti menen arzasın qosıp jasaw ma’nziline qaraslı rayonlıq ha’ki- miyattın’ isbilermenlikti dizimge alıw ha’m sawdag’a ruxsat beriw bo’limine tapsıradı. Arzada qanday xojalıq xızmeti menen shug’ıl- lanatug’ını anıq ko’rsetilgen bolıwı kerek. Arza berilgen waqıttan baslap u’sh ku’n mu’ddet ishinde dizimge alınadı ha’m og’an arzasında ko’rsetilgen xızmet tu’ri menen shug’ıllanıwg’a haqılı ekenligi haqqında gu’walıq beriledi. Jeke ta’rtiptegi isbilermenler ma’mleketlik dizimnen o’tkizilgennen keyin nızam hu’jjetlerinde belgilengen ta’rtipte salıq inspektsiyasında ha’m rayonlıq pensiya fondında esapqa alınadı. Sonnan keyin isbilermen fizikalıq ta’rep sıpatında o’z xızmetin baslawı mu’mkin boladı. Dizimnen o’tkenlik jıyımı mug’darları ha’m onı to’lew boyınsha jen’illikler beriw jergilikli ha’kimiyat organları ta’repinen belgilenedi. Dizimnen o’tkeriwshi organ arza beriwshige nızam hu’jjetlerinde na’zerde tutılmag’an qosımsha talaplardı belgilewge haqılı emes. Ma’mleketlik dizimnen o’tkizbew haqqında qarar qabıl etilgen bolsa, fizikalıq ta’repke u’sh ku’n ishinde jazba ra’wishte xabar qılınadı. Eger isbilermen o’zin ma’mleketlik dizimnen o’tkizbew haqqındag’ı qarar tiykarsız dep esaplasa, bul haqqında sudqa shag’ım etiwi mu’mkin. 28 Bunnan tısqarı, isbilermendi ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ushın belgilengen mu’ddet sebepsiz ra’wishte buzılg’anda, sozılıp jiberilgende isbilermen sudqa xabarlasıwg’a haqılı. İsbilermennin’ shag’ımı sud ta’repinen durıs dep esaplansa, isbilermendi ma’mleketlik dizimge alıwshı sho’lkem qararı sonday-aq lawazımlı shaxstın’ nızamg’a qarsı ha’reketi yamasa ha’reketsizligi sebepli jetkizilgen zıyannın’ ornı, olar ta’repinen qaplanadı. Eger isbilermenge ruwxıy zıyan jetkizilgen bolsa, bul zıyan ushın da to’lem to’leydi. To’lenetug’ın to’lemnın’ anıq mug’darı sud ta’repinen belgilenedi. Yuridikalıq ta’rep sıpatında ma’mleketlik dizimnen o’tkiziw ta’rtibi bir qansha quramalı. Ka’rxana sho’lkemlestirip yuridikalıq ta’rep sıpatında xızmet ko’rsetpekshi bolg’an isbilermen, dizimnen o’tiw ushın, ma’mleketlik to’lemdi to’legenligin tastıyıqlawshı bank hu’jjeti arzası menen birge ka’rxana ustavı, mo’ri, shtampı qosıp tapsırıladı. Ayırım xızmet tu’rleri ushın ruxsatnama alıw ta’rtibi. Joqarıda isbilermenlik xızmetinin’ ayırım bag’darları boyınsha ma’mleketlik organlardan arnawlı ruxsatnama (litsenziya) alıw lazımlılıg’ı haqqında aytıp o’tken edik. Bunday ruxsatnama beriw O’zbekstanda Ministrler Kabinetinin’ 1994-jıl 19-apreldegi 215-sanlı qararı menen tastıyıqlang’an. «Ka’rxanalar (sho’lkem) lerge xızmettin’ ayırım tu’rleri menen shug’ıllanıw huquqın beretug’ın arnawlı ruxsatnamalar (litsenziyalar) beriw ta’rtibi haqqındag’ı ustav» tiykarında a’melge asırıladı. Nızamg’a muwapıq, isbilermen shug’ıllanbaqshı bolg’an xızmet salası, bag’darı boyınsha litsenziya beriw huquqın beriwshi Ma’mleketlik sho’lkemlerdin’ dizimi keltirilgen, mısalı, O’zbekstan Respublikası Ministrler Kabineti, Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Finans ministrligi, Oraylıq bank ha’m.t.b. Egerde isbilermen litsenziyalanıwı lazım bolg’an bir neshe xızmet tu’ri menen shug’ıllanbaqshı bolsa, onda ha’r bir xızmet tu’ri boyınsha o’z aldına litsenziya ra’smiylestiriledi. İsbilermenlik xızmetin sho’lkemlestiriwdegi ruxsat beriw protses- lerinin’ qısqarttılıwı ha’m to’lemlerdin’ optimallastırılıwı menen baylanıslı ilajlar na’tiyjelerin to’mendegi keste arqalı anıq ko’riw mu’mkin (1.3.1- keste). 1-kesteden ko’rinip turg’anınday, isbilermenlik xızmetin sho’lkemlestiriw, ruxsat beriw protseslerin qısqarttırıw ha’m to’lemlerdi optimallastırıw ilajları a’hmiyetli da’rejede a’melge asırılg’an. Ma’selen, normativler joybarlarının’ ekologiyalıq ekspertizasin o’tkiziw boyınsha to’lem mug’darı 75 ese, ekologiyalıq ekspertiza qunı 25 ese kemeyttirilgen. 29 Bunın’ na’tiyjesinde ha’r bir isbilermenlik subekti ushın o’zinin’ xızmetin sho’lkemlestiriwde ulıwma alg’anda 4207 mın’ su’m mug’darındag’ı qarjını u’nemlew imkaniyatı payda boladı. 1.3.1-keste. Download 0.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|