O. Nazarbaev, b erejepOva, b. QalmuratOv İSBİlermenlik tiykarlari

İsbilermenlik xızmetin sho’lkemlestiriwde ruxsat beriw protseslerinin’ 
qısqartırılıwı ha’m to’lemlerdin’ optimallastırılıwı
Ruxsat beriw 
menen baylanıslı 
protseslerdin’ tu’rleri
To’lem mug’dari
To’lem 
mug’darının’ 
qısqartırılıwı 
protsentte
Aldın a’melde 
qollanılg’an 
Jan’adan kirgizilgen
En’ kem 
is haqı 
mug’darı 
boyınsha 
Su’mda 
En’ kem 
is haqı 
mug’darı 
boyınsha
Su’mda 
1
2
3
4
5
6
İsbilermenlik subek-
tlerin ma’m leketlik 
dizimnen o’tkiziw
5
140200
2
56080
– 60
Bankte esap betin 
ashıw 
1
28040
0,5
14020
– 50
Arxitektura – re je-
lestiriw tapsırma-
ların islew
40
1120000
10
280400
– 75
Jer ushastkaların 
ra’smiylestiriw
–
130000
–
58000
– 56
Ekologiyalıq 
ekspertiza
25
701400
1
28040
– 96
Joybar – smeta 
hu’jjetlerin eksper-
tiza qılıw
10
280400
3
84120
– 70
Qurlıs barısında 
qadag’alaw-orın law 
semkalarin o’tkiziw
5
140200
3
84120
– 40
Normativler joy-
barlarının’ ekolo-
giyalıq eks pertizasın 
o’tkiziw
75
2103000
1
28040
– 98,7

---

30
1
2
3
4
5
6
Gigienalıq 
sertifikatlar alıw 
10
280400
3
84120
– 70
Ulıwma 
to’lemlerdin’ qunı 
(litsenziya ha’m 
ruxsatnamalarsız)
5037660
–
830960
– 83,5
eskertiw: en’ kem is haqı mug’darı boıynsha to’lemlerdi qısqarttırıwg’a tiyisli 
normativ hu’jjetler qabıl etilgen da’wirge sa’ykes alıng’an.
Litsenziya beriw huquqı berilgen ma’mleketlik sho’lkemlerge 
litsenziya alıw ushın to’mendegi hu’jjetlerdi tapsırıw za’ru’r boladı:
Arza; 2) Litsenziya beretug’ın sho’lkemnin’ esap betine o’tkizi-
letug’ın jıyım; 3) litsenziya bergeni ushın ma’mleketlik jıyımdı 
to’legenligin tastıyıqlawshı bank hu’jjeti; 4) isbilermennen bilimi, 
maman lıg’ı, miynet qa’wipsizligi, sanitariya-gigiena jag’dayı ha’m basqa 
da usıg’an uqsas hu’jjetlerdin’ notarial tastıyıqlang’an nusqaların talap 
qılıwı mu’mkin.
Litsenziyanı beriw (bermew) haqqındag’ı qarar, tuwrı ra’smiylestirilgen 
hu’jjetler qabıl etip alıng’annan son’, 10 ku’nnen keshiktirmey qabıl 
qılınıwı lazım. Litsenziyanı bermew haqqındag’ı qarardın’ sebepleri 
tiykarlang’an halda jazba ra’wishte arza beriwshige jiberiliwi lazım.
Litsenziya 5 jıl mu’ddetke beriledi. Arza beriwshinin’ tiykarlang’an 
o’tinishi boyınsha litsenziyanın’ a’mel qılıw mu’ddeti, belgilengen 
mug’darda tiyisli jıyım to’lengen halda, ja’ne sonday mu’ddetke sozılıwı 
mu’mkin. Litsenziya mu’ddetin sozıw jazba ra’wishte tastıyıqlanadı.
Eger isbilermen ruxsat etilgen xızmetti a’melge asırıwda ruxsatnamada 
belgilengen nızam-qag’ıydalardı buzsa yamasa xalıqtın’ turmısına qa’wip 
tuwdırsa, bunday jag’dayda ruxsatnamanı bergen sho’lkem, belgili 
bir mu’ddetke, ka’rxana xızmetindegi kemshiliklerdi saplastırg’ansha 
toqtatıwı yamasa eskertiwi, ayırım jag’daylarda litsenziyanı qaytıp alıwı 
da mu’mkin.
Ruxsatnamanı bermew haqqındag’ı yamasa ka’rxananın’ xızmetin 
toqtatıw haqqındag’ı qararı 30 ku’n ishinde ruxsatnama bergen sho’lkem 
jaylasqan rayonlıq sudta qayta ko’rip shıg’ılıwı mu’mkin. Eger de sud 
qararı boyınsha isbilermenge qayta ruxsatnama berilse, bunın’ ushın haqı 
alınbaydı. Eger de ka’rxana xızmeti toqtatılsa yamasa ruxsatnamadan 
paydalanıw huquqınan ayırılsa, litsenziya bergen sho’lkemge qaytarıladı.

---

31
İsbilermenlik xızmeti boyınsha imka’niyatlardı anıqlaw. Biz joqarıda 
isbilermenlik xızmetinin’ tu’rleri ha’m salaları boyınsha so’z ju’ritken edik, 
lekin isbilermenlik xızmetinin’ qaysı tu’rin, qanday bag’darın tan’lawdan 
aldın adamlar o’zlerinin’ bilimin, ta’jiriybelerin, qızıg’ıwların, fizikalıq 
ha’m aqıl miynetine ılayıqlıg’ın, adamlar menen islesiw, olarg’a basshılıq 
qılıw qa’biletlerin shamalap, anıqlap, puxta tayarlıq ko’rip, son’ınan bir isti 
baslawı lazım. Sebebi biznes oqıwsız, bilimsiz, ta’jiriybesiz is ju’rgiziwge 
urıng’anlardı qattı jazalawı mu’mkin.
İsbilermen bir isti baslawdan aldın imka’niyatlardı, olardan paydala-
nıw, bar ekonomikalıq sha’rayat, islep shıg’armaqshı bolg’an o’nimlerge 
bazardın’ talabın talqılawı kerek.
Ko’pshilik rawajlang’an ma’mleketlerde adamlardın’ erkin isbilermen-
lik penen shug’ıllanıw imka’niyatına iye yamasa iye emes ekenligin 
anıqlaw ushın ko’plep usıllardan paydalanıladı. To’mende sizge o’zin’izdin’ 
imka’niyatların’ızdı shamalap ko’riw ushın ja’rdem beretug’ın testti 
itibarın’ızg’a usınamız.