3.8. Marjumak (grechixa)
Xalq xo‘jaligidagi ahamiyati.
Marjumak oziq-ovqat sanoatida katta
ahamiyatga ega. Yorma ekinlar orasida to ‘yimliligi b o ‘yicha
yuqori
baholanadi. Donning tarkibida o‘rtacha 10 % oqsil, 82 % kraxmal, 3 %
yog‘, 0,3 % qand, 2 % kletchatka mavjud. Oqsilning miqdori yetishtirish
sharoitiga bog‘liq. Shu bois u o ‘zgarib turadi. Maijumak oqsilining tarkibida
kerakli am inokislotalar: lizin 7,8%, orginin 12,7 % mavjud.
M ineral
moddaiardan fosfor, kalsiy, temir, mis, shuningdek, limon, olma kislotalari,
vitam inlardan B j, B2, B3 mavjud. M a’lum otlarga k o ‘ra,
oziq-ovqat
oqsilining tarkibida aminokislotalardan triptofan,
lizin va metioninning
nisbati 1:3:3 boiishi kerak. Marjumak yormasidagi aminokislotalarning
nisbati 1:3:1,7 bo‘lib, yuqoridagi talabga ancha mos keladi.
M arjumak tarkibidagi yog‘ning sifati uzoq vaqt o ‘zgarmaydi. Shu
tufayli uning doni uzoq saqlanishi mumkin.
Marjumak doni tarkibidagi
letsitin inson organizmidagi xolesterinni kamaytiradi. Marjumakdan rutin
R vitamini olinadi. Bronxid, ateroskleroz, gipertoniya va nur kasalliklarini
davolashda gul va barglardan choy dam lab ichish tavsiya qilinadi.
Ayniqsa, changlarining tarkibida rutin k o ‘p b o ia d i.
M arjum ak asal
beruvchi o ‘simlik. Maqbul sharoitda 70-80 kg/ga asal to ‘plashi mumkin.
Doni qayta ishlanganda hamma chiqindilari va poxoli oziqa sifatida
ishlatiladi. 1 kg somonining tarkibida 0,29 oziqa birligi, 24 g oqsil, 15,7 g
kalsiy, 1,4 g fosfor va 24 m/g karotin mavjud.
M arjum ak agrotexnik
ahamiyatga ham ega. K o‘pchilik o ‘simliklarga o ‘tmishdosh hisoblanadi.
Siderat sifatida ham ishlatiladi. Takroriy ekin sifatida kuzgi don va
silosbop ekinlardan bo‘shagan yerlarga ekiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
