O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Botanik-morfologik tuzilishi. Loviya Vigna sinensis bir yillik oHsimon 
o ‘simlikdir. Loviyaning ildizi o ‘q ildiz, 1,5-2 m chuqurlikka kirib boradi. 
Ildizlarda tuganak bakteriyalar uchraydi. Loviyadan yon ildizchalar ham 
kuchli rivojlangan, ildizning asosiy massasi tuproqning 40 sm chuqurligida

---

joylashadi. Loviyaning barglari uchtalik yo uch q o ‘shaloq, bir barg 
bandida uchta barg joylashgan b o iad i. Barg bandi barg yaprog‘idan 
kaltaroq, b a’zan unga teng b o ‘ladi, barg bandidagi bargchalari yirik, 
to ‘q yashil rangda.
Loviyaning gullari shingil holatida b o ‘lib, bir qo'Ltiqda 2 tadan 
12 tagacha gul joylashadi. Gullari yirik oq yoki binafsha rangda boiadi.
Loviyaning dukka'gi boshqa o ‘simliklar dukkagiga qaraganda eng yirik 
hisoblanadi. Bir dona dukkagining ichida 5-12 tagacha u ru g iar uzunasiga 
joylashadi. Dukkagining tashqi ko'rinishidan uning ichidagi u ru g ia r 
sonini bilish mumkin. Dukkagining sirti tekis, bir ozyaltiroq, uchi ingichka 
ilmoqli b o ia d i. D ukkaklar rangi oq va sarg ish. Loviya dukkaklari 
pishgandan keyin poyasida uzoq turib qolsa (15-20 kun), chatnashi 
mumkin.
U rug‘ining shakli buyraksimon, tuxumsimon cho‘ziq, ellipssimon, 
yassiroq bo iib , hajmi 15 mm gacha yetadi, rangi oq, urug‘ kertigi yoki 
choki yaxshi ko‘rinib turadi. 1000 dona urug‘ining vazni 150-210 g keladi.
Ekiladigan navlar. «Vigna shtambovaya»-661 navi poyalari tik o ‘sadi, 
balandligi 80-90 sm, guli yirik binafsha rangda, dukkaklari o ‘rtacha 10 
sm uzunlikda, eni 5-6 sm to ‘g‘ri shaklda, yuqoriga qarab о‘sadi, yorilib 
ketmaydi. Bir dona dukkakda 8-10 dona urug‘ b o ia d i, rangi h ar xil 
tusda, oq, sariqdan qoram tirgacha. 1000 dona u ru g ‘ining og‘irligi 
90-100 g.
«Loviya Gibridnaya-7» 0 ‘zbekiston o ‘simlikshunoslik institutida 
yaratilgan. Poyalari tik o ‘sadi, balandligi 80-90 sm. Gulining kattaligi 
o ‘rtacha, binafsha rangda, dukkagining uzunligi 8-10 sm, eni 6-7 mm, 
bir dona dukkakda 8-11 donagacha urug‘ b o iad i. Rangi oqish-sarg‘ish, 
q aym o q ran g, doni yirik, b u y rak sh akliga o ‘xshaydi. 1000 d o n a 
u rug‘ining og‘irligi 115-130 g keladi. D ukkaklari pishgandan keyin 
yorilib ketmaydi.