O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

1. DONLI EKINLARNING UMUMIY TAVSIFI
D o n e k in la ri eng z a ru riy o z iq -o v q a t m a h s u lo tla rin i y e tis h tirib
beradigan o ‘sim liklarning k a tta guruhi hisoblanadi. D on ekinlari asosiy 
oziq-ovqat m ahsulotlari b o ‘lgan don va yorm a yetkazib beradi. D on 
e k in la rin in g d o n id a n u n , u n d a n esa n o n v a n o n m a h s u lo tla r i 
tay y o rlanad i. G ‘alla ekinlarining doni y uqori quvvatli oziqa b o ‘lib, 
chorvachilikni om ixta yem, d a g ‘al va shirali oziqa bilan t a ’m inlaydi. 
B undan ta sh q a ri g ‘alla ekin larin ing doni sa n o a td a q a y ta ishlanib, 
kraxm al, spirt va boshqa bir q a to r m ahsulotlar olinadi. D em ak, don 
ekinlari san o atning eng m uhim xom ashyosi hisoblanadi. D onchilik 
qishloq x o ‘jaligining eng m uhim tarm o g ‘idir. Ekin m aydoni jih atid an
ham don ekinlari boshqa qishloq x o ‘jalik ekinlari orasida birinchi o ‘rinni 
egallaydi. D unyo b o ‘yicha 1 m illiard gektard an o rtiq ro q yerga ekin 
ekib, d e h q o n c h ilik qilin ad i. Shu ekin m a y d o n la rin in g 70 fo izd an
ortiqroq qismiga don ekinlari ekiladi. M am lakatim izda m ustaqillikka 
e ris h ilg a n d a n k e y in d o n y e tis h tir is h n i k o ‘p a y tir is h , m a m la k a t 
aholisining, donga b o ‘lgan talabini qondirish b o ‘yicha bir q a to r ishlar 
am alga oshirildi, farm on va qonunlar qabul qilindi.
Shuningdek, ekin m aydonlari tarkibida ham k atta o ‘zgarishlar sodir 
b o ‘ldi. G ‘o ‘za ham da yem-xashak ekinlari m aydonlari qisqartirildi va 
boshoqli don ekinlari maydonlari keskin oshirildi. Respublikamizda 4,3 
mln. gektar sug‘oriladigan, 730 ming gektar lalm ikor ekin m aydonlari 
bor. 0 ‘zbekiston R espublikasida boshoqli don ekinlarini yetishtirish 
b o ‘yicha m a’lum otlar 1-jadvalda keltirilgan. 0 ‘zbekiston rahbariyatining 
g ‘alla m ustaqilligini uzil-kesil hal qilish b orasidagi s a ’y-h arak atlari, 
olimlarning navga, urug‘chilikka e’tibori, dehqonlarimizning fidokorona 
m ehnati tufayli respublikam izning g ‘alla xirm oni yildan-yilga yuksalib 
borm oqda.

---

Yilla]
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999