G‘alla don ekinlarining o‘sish va rivojlanish bosqichlari. G ‘alla ekinlari
uru g ‘idan unib chiqadi. Yangi u ru g ‘ hosil qilguncha b o ‘lgan davrda
turli morfologik o ‘zgarishlar r o ‘y berib, yangi organlar vujudga keladigan
davrlarni boshdan kechiradi. U larning o ‘sishi davom ida quyidagi asosiy
bosqichlar: maysalash, tuplanish, naychalash, boshoqlash (boshoqli g ‘alla
o ‘simliklarida) yoki r o ‘vak chiqarish (ro‘vakli o ‘simliklarda), gullash va
yetilish bosqichlari kechadi.
D o n n in g y e tilis h d a v ri riv o jla n is h n in g en g m u h im b o sq ic h i
hisoblanadi; bu bosqich birm uncha qisqa bosqichlarga: donining sut va
m um holiga kelishi ham da qotib, to ‘la pishish bosqichlariga b o ‘linadi.
Bu bosqichlarning har biri donning yetilish darajasini bildiradi. G ‘alla
e k in la rin in g h a r b ir riv o jla n is h b o s q ic h in i a n iq la s h d a m u a y y a n
bosqichning boshlanish va t o ‘liq davri qayd qilinadi, bun da kam ida
10% o ‘sim likning shu b o sq ich g a k irish i, b o sq ic h n in g b o sh la n ish i
hisoblansa, 75 % o ‘simlikning kirishi to ‘liq bosqich hisoblanadi.
Maysalash bosqichini aniqlash. D onning p o ‘stini yorib chiqqan yosh
poya yer yuzasiga qarab o ‘sadi. Bu davrda u koleoptile deb ataladigan
shaffof g ‘ilof bargga o ‘ralgan b o ‘ladi.
Koleoptilening uchi o ‘tkir b o ‘lganligidan u yer yuziga bemalol chiqa
oladi. Shu bilan birga u o ‘sim tani mexanik shikastlanishdan saqlaydi.
Koleoptile yer yuziga yetib borib, yorug‘ga chiqqanidan keyin o ‘sishdan
to ‘xtaydi va birinchi bargning tazyiqi ostida uzunasiga chatnaydi, bunda
hosil b o ‘lgan tirqishdan birinchi barg chiqib, k o ‘k a ra boshlaydi. A na
shu d a s tla b k i y ash il b a rg la r m ay sa deb a ta la d i. G ‘a lla e k in la ri
m a y sa la rin in g b ir-b irid a n f a rq q ila d ig a n x u s u s iy a tla ri 3 -ja d v a ld a
keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |