O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

0 ‘g ‘itlash. S u g ‘o rila d ig a n s h a ro itd a q o ‘lla n ilg a n m a ’d a n li 
o ‘g‘itlarning samaradorligi yuqori b o ia d i. Sug‘oriladigan yerlarda azotli, 
fosforli, kaliyli o ‘g‘itlarni t o i a m e’yorda berish hosildorlikni va hosil 
sifatini keskin oshiradi.
E k ish b ila n t a ’sir qilu vchi m o d d a h iso b id a g e k ta rig a 15-20 kg 
granulalangan superfosfat yoki nitrofoska solinadi.

---

Sug‘oriladigan y erlarda bahorgi a rp a uchun m a ’danli o ‘g‘itlarning 
yillik m e’yori azot 120-150, fosfor 80-100, kaliy 40-60 kg/gani tashkil 
qiladi. G ektariga 15-20 t go‘ng solish hosildorlikni 8-10 s/ga oshiradi.
M ikroelem entlardan bor, molibden, mis, ruxni q o ila sh hosildorlikka 
ijobiy ta ’sir k o ‘rsatadi. U ru g ia rn i ekishdan oldin 1 s uruqqa 10 g bor, 
30 g mis, 18 g m arganets, 12 g rux q o ‘shiladi.
Lalm ikorlikda gektariga R 4g g0,K 30 
^
kg solinadi. Pivobop arpa uchun 
azotli o ‘g ‘itlar m e’yori 30-40 % kamaytiriladi. Sug‘orish, ekin parvarishi, 
hosilni y ig ish tirish bahorgi bug‘doyniki singari.
SA V O L L A R
1. Bahorgi arpaning ahamiyati, ekin Maydonlari va hosildorligi.
2. Bahorgi arpaning biologik xususiyatlari va navlarini t a ’riflang.
3. Bahorgi arpa yetishtirishning agrotexnikasini tushuntiring.
3.3. Suli
Sulining xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. Suli doni otlar va boshqa turdagi 
chorva m ollari uchun qim m atli oziqa hisoblanadi. Sulining donidan 
yorm a, suli talqoni, galet, kofe tayyorlanadi. Sulining donida 10-15 % 
oqsil, 40-45 % kraxm al va 4-6 % moy, 13-13,5% to ‘qima, 4,0% kul ham da
11 % suv b o ia d i. Suli yorm asi tark ibid ag i oqsil odam va hayvonlar 
organizm i u ch u n z a ru r b o i g a n q im m atli a m in o k islo ta la r (arginin, 
gistidin, lizin va tirptofan)ga boy.
Suli donida asosan В turiga m ansub vitaminlar bor. Bundan tashqari 
mineral tuzlar, tem ir birikmalari va fosfor k o ‘p boig anligi uchun parhez 
taom lar va bolalar ovqati tayyorlashda keng ishlatiladi. Suli somoni va 
to ‘poni to ‘yimliligi jihatdan boshqa g ‘alla ekinlaridan ustun turadi. Suli 
bir yillik dukkakli ekinlar (vika, k o ‘k n o ‘xat, burchoq) bilan birga pichan 
tayyorlashda k o ‘k at oziq uchun va silos bostirishda k o ‘p ishlatiladi.
Tarixi. Suli qadim iy ekinlardan hisoblanib, yovvoyi holda qadim - 
q ad im d an b u g ‘doy v a a rp a ekinlari ichida aralash m a h o lid a uchrab 
kelg an. S h u n g a q a ra m a y sulin in g g eo g rafik kelib ch iq ish m ark azi 
belgilanm agan. Y evropada suli ekini eram izdan 1500-1700 yillar ilgari 
m a ’lum bo ig an lig i haqida tarixiy m a’lum otlar bor. Hozirgi ham do‘stlik 
m am lakatlarida VII asrdan boshlab ekila boshlanganligi m a ’lum. Shuning 
uchun suli yangi ekin hisoblanadi.

---

12-rasm. Suli.