O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I


G e r o d o tn in g “ T a r ix ” kitobi


Download 88 Kb.
Pdf ko'rish
bet135/192
Sana18.10.2023
Hajmi88 Kb.
#1708257
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   192
Bog'liq
Ped

G e r o d o tn in g “ T a r ix ” kitobi. E ram izd an old in taxm inan 4 8 4 (4 8 0 )— 4 3 1(425) 
y illa rd a y ash ag an y u n o n tarixchisi G e ro d o tn in g "T a rix ” k ito b id a qadim gi forslar
sak lar, m assag etlarn in g ta'lim -tarb iy a tarzig a oid m uhim m a'lu m o tlar berilg an . U nda 
ja s u rlik q ab ilalar o ra s id a q ad rlan g an lig in i ta'k id lag an . 0 ‘g 'il b o lalar tarb iy asig a 
k o ‘p roq e'tib o r q aratilg an , o 'g 'i l farzandi k o 'p o ilalar ra g 'b a tla n tirilg a n . 0 ' g ‘il 
b o lalard a qu y id ag i sifatlarn i b o ‘lishiga aham iyat berilgan: 
o td a y urish;
k am o n d an otish; 
to ‘g ‘ri so 'z lilik .
In so n iy at ta rix id a m a'rifatp arv ar g ‘o y alari b ilan nurli iz q o ldirgan o lim lard an
Platon, Demokrit, Mark Fabiy KvintUian, Konfutsiylar ta'lim va tarb iy a va uning 
inson k am o lo tid a tu tg an o ‘rni m asalalari x u su sid a o ‘zlari y ash ag an d av rg a nisbatan 
a n c h a ilg 'o r fikrlarni b ayon q ilganlar. 
T arb iy a g a ta 'r if berar ekan, 
Platon, uning 
d a v la t to m o n id an tash k il etilish ig a va h ukm ron g u ru h larn in g , ya'ni fay lasu flar va 
ja n g c h ila rn in g , m an faatlarin i k o ‘zlash ig a asosiy e'tib o rn i q aratad i. F a y la s u f -
m a te ria list 
Demokrit tarb iy a haqidagi q arash larid a birinchi o ‘ringa 
m ehnatni 
q o ‘y ad i. U sh ax sn in g ijobiy xulqini tark ib to p tirish d a m ash q n in g ah am iy atin i yu q o ri 
b ah o lay d i. E ram izn in g 42-118 y illarid a y ash ag an
Mark Fabiy KvintUian “Notiqni 
tarbiyalash to'g'risida^gi asarida bolalarning q obiliyatlari alohida o ‘rin tutishi, 
befah m v a q o b iliy a tsiz b o lalar kam d an -k am uch rash in i ta'k id lay d i. 
U boladagi 
y o m o n xu lq - atv o r asosan oiladagi n o to ‘g ‘ri tarb iy a m ahsuli ekaligini uqtiradi. 
M u v a ffa q iy a tsiz ta rb iy a n in g asosiy om ili oiladagi bolaga b o 'lg a n n o to 'g 'r i 
m u n o sab atd a d eb h iso b lay d i. K v in tilian zam o n d o sh larig a n isb atan ilg 'o r fikrlab, 
o 'q itu v c h i o ld ig a b ir q a to r talab larn i q o ‘yadi:
208


mutaxassisligi bo ‘yicha chuqur bilimga ega b o 'lish;
о qituvchilarni doimiy ravishda о
bilimlcirini va pedagogik mahoratini 
oshirib borish;
bolalarni sevishi, o'zini tuta bilishi, bolalarni bo'lar-bo'lm asga rag'batlantira 
bermasligi yoki ja zo la y bermasligi;
о . shogirdlari uchun о 'т ак bo ‘lishi va ularni sinchiklab о ‘rganishi lozim.
Sharq falsafasining zabardast vakillaridan bin Konfutsiy o'zining ta'limotida 
quyidagi axloqiy-siyosiy qoidalarni ilgari suradi: xalqni shafqat bilan boshqarish 
va xalq ichiga xulq-atvor qoidalari yordamida tartibni jo riy qilish; о 'Iganlar ruhini 
hurmat bilan yodga olish; tu g ‘та bilimlarga ega bo'Iganlar 
(mukammal 
donishmandlar) 
va 
о 'qish-o 'rganish 
natijasida 
bilimga ega 
bo Iganlar 
mavjudligini tan olish, ya'ni о ‘qish-o 'rganish tufayli bilimlarni kasb etish 
imkoniyati borligi va talim-tarbiyaning buyuk rolini qayd etish; oltin о ‘rtam iyonalik 
yo'li, 
ikki qarama-qarshi qirralini qo'lda ushlab. ammo xalq uchun o'rtasidcm 
foyda!anish 
qoidasini qo'Uash, y a ’ni qarama-qarshi!ikni yum shatish va 
m urosasizlik nazariyasiga rioya etish.
Konfutsiy birinchi marta “oltin qoida" deb nom olgan va kevinchalik 
k o ‘pchilik mutafakkirlar tomonidan qolipga solingan: "O 'zingga ravo ko'rm aganni 

Download 88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling