O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi

So*z — m antiqxotirasi.
S o ‘z — m a n t i q xotirasi m a z m u -
nini fikr va m u l o h a z a l a r , aniq h u k m h a m d a xulosa ch i- 
q a r ish la r tashkil e t a d i . In so n d a fikr va m u l o h a z a turli xil 
s h a k lla r y o r d a m i d a ifodalanganligi tufayli, ularn i b a y o n
e t i s h f a q a t o ‘z l a s h t i r i l a y o t g a n m a t e r i a l l a r n i n g a s o s i y
m a ’n o sini iz o h la s h , ta l q i n qilish yoki u la rn i s o ‘z m a - s o ‘z 
i fo d a la n is h in i a y n a n s o 'z la b berishga q a r a t i lg a n b o ‘lishi 
m u m k i n . A g a r m a ’l u m o t , axborot, xabar, m a te ria l m a ’no 
j i h a t d a n q ay ta i s h l a n m a s a , u h olda m a te r ia ln i s o ‘z m a - s o ‘z 
o ‘z l a s h t i r i s h m a n t i q i y o ‘rg anish b o ' l m a s d a n , a k s i n c h a , 
m e x a n ik esd a olib q o lis h g a aylanib qoladi.
S o 'z - m a n ti q x o tira s in in g vujudga kelishida birinchi sig­
nal b ila n b i r q a t o r d a , ikkinchi s ig n a lla r tiz im i m u h i m
a h a m i y a t kasb e t a d i . C h u n k i s o ‘z - m a n t i q xotirasi faqat 
in so n g ag in a xos b o l g a n xotiraning m ax su s turi hisoblanib, 
bu xo tira turi h a y v o n la r n i k id a n h i s - tu y g ‘u va obrazliligi 
b ila n h a m sifat, h a m m i q d o r j ih a tid a n kesk in farq qiladi. 
S h u bois s o ‘z - m a n t i q xotirasi b ir t o m o n d a n , x o tira n in g
246

---

b a ’zi tu rla rin in g tara qqiyotiga aso s la n sa , ikkinchi t o m o n d a n
u l a r n in g b a ’zilariga y e ta k c h ilik q iladi. S h u n in g d e k , b o s h q a
b a r c h a t u rla rn in g rivojlanishi h a m s o ‘z - m a n t i q x o t i r a n i n g
ta k o m illa s h u v ig a uzviy b o g ‘liq b o i a d i va ayni p a y t d a s o ‘z -
m a n t iq x o tiran in g o ‘sishi q o l g a n x o tira turlarin in g b a r q a r o r -
la shuvini bclgilaydi.