m a ti, A lisher N a v o iy n in g „Zanjirband sh er — yengam an
d er“ xitob i, C h o lp o n n in g „Xalq dengizdir. xalq to lq in d ir ,
! 32
xalq kuchdir“ chaqirig‘i javobgarlikni yuksak his etgan h o ld a
xalqn in g xoh ish -irod asin i ifo d a qilib, q at’iy irod aviy x a tti-
h arakatlarni am alga o sh ir g a n la r , sh u bilan b irga , u la r
o ‘zlarin ing m a ’naviy, qadriy, ruhiy qiyofalarini har y o q -
lam a chuqur ochib berishga m usharraf bolgan lar. 0 ‘tm ish d a
va istiqlol davrida k o‘plab vatan d osh larim iz irod aviy x a tti-
h a r a k a tla r in in g n a m u n a v iy k o ‘r in is h la r in i n a m o y is h
qilganlar, bular rasmiy m anbalar va badiiy ad ab iyotlard a
keng yoritilgan.
Irodaviy faoliyatning yu q orid a bayon etilgan jih a tla ri-
dan tashqari, uning o ‘ziga x o s p sixologik xususiyatlari h am
m avjuddir va ular m uayyan tavsiflar asosida talqin q ilin a d i.
Irodaviy faoliyat yoki alohida iroda aktini (lo tin ch a
actus —
harakat
degan m a'n on i a n g la ta d i) am alga o sh ir ish n in g
xususiyatlaridan biri — bu b ajarilayotgan h a rak atlarn in g
erkin ckanligini (bunday q ilsa h am , unday qilsa h am b o ‘la-
di) shaxs tom on id an anglashdir. U shbu jarayond a sh axs
h ech bir narsani uddasidan chiqm aydigan yok i v aziy a tg a
t o ‘la -to kkis tobelik qiladigan, qolaversa yuzaga kelgan sharoit
talablariga so'zsiz, b o ‘ysunadigan k ech inm alar hukm sur-
m aydi. Shu tufayli, shaxs b ir qarorga k elishn ing e r k in lig i,
m ustaqilligi bilan uyg'u n lashgan k ech inm alar h uk m su -
rishi m u m k in. M azkur qarorga kelishdagi erkin lik hissi
Download Do'stlaringiz bilan baham: |
