O' zbekiston respublikasi oli y va o r t a maxsus ta'lim vazirlig I abu rayhon beruniy n o m ida g I

Javob berish vaqti. Javob berish vaqti yoki tizim da masalaning mavjud bo’lish 
vaqti deb topshiriqning tizim ga kelib tushish vaqtidan boshlab, uning bajarilib 
bo’lguncha o ’tgan vaqt o ralig'iga aytiladi (1.8-rasm).
Javob berish vaqti bu tasodifiy kattalik hisoblanib, quyidagi faktorlarga asoslanadi:
1) dastlabki m a'lum otlarni kiritish operatsiyalari soniga, ulami qayta ishlash va 
natijani olishga, 
ulami qanday qiymatga ega bo’lishligini bashorat qilib 
bo’lm asligiga;
Ji 
J2 J3 
J4
J5 J
ó
J7 Is 
Ji- Jg -masalalar
Ji 
J
3
T3
T4
1.8-rasm . Tizim kirish va chiqishidagi topshiriqlar oqimi
Bu yerda J
ih
-J8 - topshiriqlar (masala); u p un - javob berish vaqti; t, н- t n - masalani 
qayta ishlashni tugallash vaqt oralig'i intervali.
16

---

2) bir vaqtda tizimda mavjud bo’lgan topshiriqlar tarkibi ta 'sirig a va ulam i qayta 
ishlashga kelib tushish vaqtlarining tasodifiyligi uchun tarkibini bashorat qilib 
b o ’lmasligiga.
K o’pgina hollarda javob berish vaqti, topshiriq uchun kuzatilayotgan statistik 
o ’rtacha tasodifiy u¡ kattalik kabi aniqlashning o ’rtacha qiymati bilan baholanadi.
Javob berish vaqti topshiriqni bajarish vaqti bilan kutish vaqtining yig'indisi orqali 
aniqlanadi.
Topshiriqni bajarish vaqti, agar parallel bajariladigan jaray o n lar bo’lmasa, 
jarayonlam ing hamma bosqichlarining bajarilish vaqtlari yig'indisiga te n g bo’ladi va bu 
kattalik Q b ....,Q N - hisoblashlar m urakkabligi va 1...N gacha b o ’lgan, V b ...,V N 
qurilmaning tezkorligiga bog'liq, ya'ni:
Bu yerda, 0¡ - hisoblash murakkabligi, V¡ - tezkorlik.
K utish vaqti - bu topshiriqni kerakli qurilmalami kutish h o latida turgan oraliq 
vaqtlari yig'indisidir. 
Kutish holati multidasturli qayta ishlash tartibida, ya'ni 
topshiriqni bajarish uchun kerakli b o ’lgan qurilma boshqa topshiriqni bajarish bilan 
band bo’lgan holatda yuz beradi. Kutish vaqti topshiriqni qayta ishlash tartibi va 
kirishdagi topshiriqlar oqimi intensivligiga b og'liq bo’ladi.
Javob berish vaqti texnik vositalam ing xususiyatlariga va u lar tuzilishining 
unumdorligiga, qayta ishlash tartibiga va topshiriqning xususiyatiga bog'liq 
hisoblanadi.
Shunday qilib, javob berishning o ’rtacha vaqti tizimning kirishdagi ta'sirlariga, 
topshiriq va abonent so'rovlarga bo’lgan tezkor reaksiyasi bilan aniqlanadi. Tizimning 
sifati qanchalik yuqori bo’lsa, o ’rtacha ja v o b berish ham shunchalik kam b o ’ladi [3,9].