O zbekiston respublikasi so g L iq n I saqlash

Sathlar haqida tushuncha va anatomik nomlanish
Anatomiyada a ’zolar va ulaming qismlarini b o ‘shliqdagi holatini 
aniqlashda o ‘zaro perpendikular joylashgan sagittal, frontal va 
gorizontal sathlardan foydalaniladi.
Sagittal sath (grekcha sagitta - o ‘q yoy) deb gavdani oldindan 
orqaga qarab teshib o‘tayotgan o ‘q yoy yo ‘nalishida kesganda hosil 
bo‘lgan yuzaga aytiladi. U gavdani o‘ng va chap bo ‘lakka ajratadi.
Frontal sath (grekcha frons - peshona) esa gavdani peshonaga 
parallel qilib kesganda hosil b o ‘ladigan yuza. U gavdani oldingi va 
orqa qismlarga ajratadi.
18

---

1-rasm.
Sathlar va yuzalar:
I-yuqori; II-orqa; П -medial; IV-lateral;
V-pastki; Vl-oldingi.
1-frontal sath; 2-gorizontal sath; 3-sa- 
gittal sath.
Gorizontal sath gavdani sagittal 
va frontal sathlarga to ‘g ‘ri burchak 
ostida kesganda hosil b o ‘lgan yuza.
U gavdani yuqori va pastki qism- 
larga ajratadi. Bu uchta sathni odam 
gavdasining xohlagan nuqtasidan o ‘t- 
kazish mumkin va ulam ing soni ix- 
tiyoriy b o ‘ladi.
Gavda qismlari va a ’zolaming 
joylashishini aniqlashda anatomik 
atamalar tarkibiga kiruvchi quyida­
gi nomlardan foydalaniladi: media- 
lis - medial, ichki; lateralis - yon- 
dagi, chetdagi, lateral; intermedius 
V
- oraliqdagi; internus - ichki; exter- 
nus - tashqi; har xil chuqurlikdagi a ’zolaming holatini aniqlashda 
profundus - chuqur va superficialis - yuzaki nomlari qo‘llaniladi.
Q o‘l va oyoqning qismlarini tanaga nisbatan proximalis -  
proksimal, tanaga yaqin va distalis - distal, tanadan uzoq deyiladi. 
B a’zi a’zolami (yurak, o‘pka, plevra va boshqalaming) tana 
yuzasidagi proyeksiyasini aniqlash uchun tana bo ‘ylab vertikal 
yo‘nalgan shartli chiziqlar o‘tkaziladi. Bularga to‘sh chizig‘i (linea